Śpiew Kościelny - forum o tradycyjnych pieśniach kościelnych i chorale gregoriańskim

"Asperges me" - chorał na pokropienie przed sumą. Dziś śpiewany chyba wyłącznie w miejscach, gdzie odprawia się Msza trydencka.

Jest dobrze. To nie zwykła Msza adwentowa, lecz Msza roratnia (patrz tytuł). Stąd obecność sekwencji "Mittit ad Virginem" oraz będących przywilejem każdej wotywy uroczystej nie-fioletowej: Gloria i Credo (por. wyjaśnienie http://krzyz.nazwa.pl/forum/index.php/topic,17.msg159759.html#msg159759).

Maria Siwcowa śpiewa "Pieśń o wojnie tureckiej"

http://wilanow-palac.pl/piesn_o_wojnie_tureckiej.html

Karta nr 9 sprzedana za 581 zł. Jako kolejną, wystawiono kartę nr 37, zawierającą fragmenty oficjum o świętej Wilgefortis (Liberata), które w kalendarzu liturgicznym przypadało zazwyczaj 20 lipca.

Ant. ad I Magn.
Gloriosum sanctæ Liberatæ triumphum solemniter celebremus, quæ in cruce pendens, infernum vicit, & tyrannorum tormenta superavit, alleluia.

Ant. ad II Magn.
O felix Liberata a tyrannorum sævitia liberata! o gloriosa Wilgefortis, quæ ubique fortis in certamine reperta es! o patrona admiranda civitatis & diœcesis Seguntinæ, fac nos tuis precibus ad gaudia cælestia, quibus frueris, pervenire.

http://allegro.pl/duzy-antyfonarz-inicjal-1500r-oryg1-i2926531673.html

Średniowieczny zapis neumatyczny: http://www.e-codices.unifr.ch/en/csg/0388/470/medium

W rycie rzymskim niestety nie występuje. Znalazłem jednak wzmiankę o użyciu antyfony (po łacinie) w schemacie oficjum benedyktyńskiego (http://media.musicasacra.com/pdf/LOTH-schema.pdf), dlatego radzę dotrzeć do tynieckiego Antyfonarza Monastycznego. Być może zawiera przekład.

Ciekaw jestem, czy w Roku Wiary Szanowne Koleżeństwo zaobserwowało przyrost miejsc, gdzie śpiewa się "Wierzę w jednego Boga".

W załączniku intonacje z "Mszału Rzymskiego" dla diecezji polskich (1968 r.) Kto rozpoznaje trzecią lub czwartą?

PS. Rezultaty ankiety widoczne tylko dla głosujących.

Cytat: CorCogitans w 05-01-2013, 19:30:34
A czy innych sekwencji nie tłumaczono wonczas, 

Nie, w Mszale Wyszyńskiego poprzestano na tradycyjnych tłumaczeniach – głównie Staffa.

Cytat: CorCogitans w 05-01-2013, 19:30:34
czy już wtedy wiedziano, że będą ad libitum

Gdyby wiedziano o tych i innych rewolucyjnych zmianach, to przede wszystkim nie wydawano by tego mszału. Gwoli ścisłości, sekwencja na Pięćdziesiątnicę nie była i nie jest ad libitum. A wracając do sekwencji wielkanocnej: lokalizuję autora tekstu w Tyńcu, ponieważ tamtejsze opactwo niejako kierowało recepcją reformy Wielkiego Tygodnia w Polsce - wydało kilka przewodników po odnowionej liturgii tak dla kapłanów, jak i dla świeckich. Opracowano też tam np. polski przekład niektórych chorałów wielkanocnych, np. "Isti sunt agni novelli". Możliwe, że przełożono również sekwencję, a kilkanaście lat później ks. Pawlak tylko poprawił podłożenie melodii chorałowej pod tekst.

Tam, gdzie lud był szczególnie przywiązany - na przykład w Polsce - Kościół zezwolił na dalsze stosowanie niektórych sekwencji, znosząc jedynie tropy. Co do listy sekwencji - polecam Pikulika: http://wydawnictwo.uksw.edu.pl/sklep/?p=productsMore&iProduct=116&sName=jerzy-pikulik--polskie-gradualy-sredniowieczne

Z przekładami gorzej. Kojarzę "Zdrowaś bądź Maryja" - przekład dopuszczonej do użycia po Trydencie sekwencji "Ave hierarchia".

Tak na oko - Siedlecki sprzed ok. wieku.

Melodia - ta najpopularniejsza - ks. Ireneusza Pawlaka z 1967 roku. W tym samym roku Rada Liturgiczna (tzw. Consilium) zaaprobowała tzw. Mszał Wyszyńskiego, zawierający wspomniany przekład. Autora przekładu szukałbym w Tyńcu.

Kolejny głos w sporze "nasze bardzo stare, tradycyjne pieśni vs. jakieś tam nowinki chorałowe" - tym razem z Galii:

CytatKrótko po zakończeniu II wojny światowej Filip i Jérôme [Lejeune] spędzili okres Triduum Paschalnego w opactwie benedyktyńskim w Solesmes. Wybrali się tam na rowerach. Choć byli wtedy pełnymi sił dwudziestoletnimi młodzieńcami, pokonanie w ten sposób odległości ok. 250 kilometrów trzeba uznać za spore osiągnięcie dla amatorów. Obaj bracia byli też filarami parafialnej scholi gregoriańskiej [w Montrouge, pod Paryżem]. Pewnego roku, na Boże Narodzenie, schola przygotowała wszystkie śpiewy gregoriańskie Pasterki. W ostatniej jednak chwili proboszcz przestraszył się reakcji parafian i kazał im śpiewać tradycyjne kolędy.

http://www.liturgia.pl/blogi/Piotr-Chrzanowski/Troche-hagiografii.html

Na swym blogu o. Wojciech Gołaski OP linkuje do niniejszego wątku i pyta:

Cytat: Wojciech Gołaski OPA może ktoś zna miejsce, gdzie śpiewa się "Hejnał" ,,od zawsze"?

Cytat: Bartek w 28-11-2012, 09:58:29
Kolejny wandalizm na Allegro - karta z antyfonarza ok. 1500 r., prawdopodobnie proweniencji włoskiej.
Wygląda na fragment oficjum o ŚŚ. Filipie i Jakubie Apostołach.

Ant. ad I Magn. - Non turbetur cor vestrum

http://allegro.pl/show_item.php?item=2812448288

Karta nr 25 poszła za 570 zł, teraz licytowana jest inna karta nr 9 z tej samej księgi - fragment oficjum o ŚŚ. Aniołach.

Ant. Laudate Deum omnes Angeli eius
Ant. ad Magn. Omnes sunt administratorii Spiritus

http://allegro.pl/show_item.php?item=2857129600

Przyczyną mogło być rozejście się dróg pobożności ludowej i pobożności liturgicznej, ale - rzeczywiście - również ów, może motywowany obawą przed utratą tożsamości, zakaz śpiewu ordinarium i proprium w dosłownym przekładzie, na ziemiach polskich zniesiony dopiero po II wojnie światowej. Nota bene, wcześniej (chyba do 1877 r.) obowiązywał nawet zakaz drukowania mszalików z przekładem tekstów liturgicznych.

Łatwiej jest księgę pociąć i spieniężyć pojedyncze karty niż sprzedać ją w jednym kawałku za $200,000.

Witamy Rebelyanta!

Odpowiedź zacznę od innej strony. Spotykam się czasem ze skargami na brak ciszy podczas Adoracji Najświętszego Sakramentu. Myślę, że aktywna zewnętrznie (Różaniec, śpiew) adoracja to dziedzictwo właśnie pobożności ludowej. Dla człowieka, który żył bliżej natury i na codzień "oddychał ciszą", kościół nie był – jak dziś – miejscem wyciszenia. Modlitwa, również ta złączona z kultem publicznym, angażowała całego człowieka, jego cielesność.

Dalej, śpiewu pieśni nie urządzano w formie "iwentów" ("zbieramy się w piątek o 18:00 i będziemy śpiewać tradycyjne pieśni za zmarłych, bo są mądre, piękne i pobożne") - śpiew towarzyszył obrzędom, czynnościom, otaczał nabożeństwa, o czym wspomniał mój przedmówca. Najdłużej śpiewano podczas czuwań (tu znów: wiejski zwyczaj nieustannego śpiewu przy Grobie Pańskim jest czasem ganiony, ale nie dlatego, że zły sam w sobie, tylko dlatego, że sami żyjemy w hałasie informacyjnym i akustycznym). Na mnie olbrzymie wrażenie zrobił post pana Fila z Lip, dokumentujący wciąż żywą - choć chyba sprzeczną z "duchem odnowionej liturgii" - tradycję ludową:
http://spiewnik.katolicy.net/index.php/topic,34.msg10713.html#msg10713

Tak więc, śpiewem i głośną modlitwą wypełniano czas w kościele, by nie zawłaszczyły go rozmowy. Ale działało to też w drugą stronę. W literaturze spotkałem ciekawą tezę. W średniowieczu zwyczaj procesyjnego składania na Offertorium darów w naturze ulega powolnemu zanikowi, jego miejsce zajmuje składka pieniężna. Ponieważ śpiew Offertorium trwa nadal, kapłan i asysta nie mają co robić. Dlatego, aby zająć kapłana, rozrastają się wówczas obrzędy offertorium, dochodzą nowe modlitwy inspirowane treściami Kanonu Rzymskiego (tzw. Canon minor), które – wyjąwszy kilka korekt za Piusa V – dotrwały do dziś w Mszale bł. Jana XXIII.

Ad rem: myślę, że kolędy śpiewano już gromadząc się na Mszę (dzisiaj mówi się tu Różaniec). Np. Reymont pisze, że gdy ksiądz wyszedł z pierwszą Mszą Bożego Narodzenia (tutaj dygresja: pobożny lud ściągał na Pasterkę z dalekich stron, przez zaspy, nie po to, by zadowolić się wysłuchaniem tylko JEDNEJ Mszy), "już cicho było, nikt nie śpiewał, a modlił się każdy wpatrzony w księdza i w tę świeczkę, co płonęła wysoko nad ołtarzem".

Kolejny wandalizm na Allegro - karta z antyfonarza ok. 1500 r., prawdopodobnie proweniencji włoskiej.
Wygląda na fragment oficjum o ŚŚ. Filipie i Jakubie Apostołach.

Ant. ad I Magn. - Non turbetur cor vestrum

http://allegro.pl/show_item.php?item=2812448288

Proszę o podanie maila kontaktowego tu lub na PW.

Cytat: Rorantysta w 11-07-2012, 02:40:55
Obawiam się, że ten śpiewnik nie za bardzo może być uznany za źródło tradycyjnych pieśni.
Czy są w nim jakieś tradycyjne pieśni, których nie zawierają wcześniejsze śpiewniki?

Obawiam się, że nie. Temat do przeniesienia do właściwego działu.

Czy w tekście padło słowo "alleluia"? Jaka budowa pieśni? Zwrotki, refren?

Cytat: Bartek w 09-11-2011, 08:47:12
http://allegro.pl/show_item.php?item=1916324515

Karta z pociętego (coby się łatwiej sprzedał) Antyfonarza, prawdopodobnie z przełomu XV i XVI wieku.

Wystawiona po raz kolejny (1350 zł):

"Crastina die delebitur iniquitas terre"
http://allegro.pl/show_item.php?item=2384364117

Zwracam uwagę Sz. Forumowiczów na warsztaty z chorału piotrkowskiego oraz polificznej Missa Rorate Gorczyckiego. Pierwsza sesja dziś, ale można się jeszcze zapisać na którąś z kolejnych - a najlepiej na wszystkie ;)

http://spiewnik.katolicy.net/index.php/topic,3888.0.html

W ramach zajęć odbywać się będzie nauka śpiewu chorału według ksiąg piotrkowskich z XVII w. oraz muzyki polifonicznej jednego z największych polskich kompozytorów barokowych - Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego. Przygotujemy m.in. Missa Rorate i Completorium, które zaprezentowane zostaną publicznie podczas koncertów: 28 września 2012 r. we Wrocławiu i 30 września 2012 roku w Sali Koncertowej Polskiego Radia im. W. Lutosławskiego w Warszawie. W koncertach oprócz uczestników warsztatów wezmą udział najznakomitsi instrumentaliści i śpiewacy muzyki dawnej. Zajęcia prowadzone będą przez śpiewaków i dyrygentów pod kierunkiem kantora Kościoła Pokamedulskiego na warszawskich Bielanach - Roberta Pożarskiego.
Podczas zajęć warsztatowych będzie okazja do zapoznania się z historią chorału piotrkowskiego i barokowej muzyki sakralnej podczas seminariów prowadzonych pod kierunkiem ks. dr Piotra Paćkowskiego (Instytut Muzykologii KUL) i Marcina Bornus-Szczycińskiego (kantor Świątyni Opatrzności Bożej, załozyciel i wieloletni dyrektor festiwalu "Pieśń naszych korzeni").

Wszystkich chętnych do wzięcia udziału w tym przedsięwzięciu prosimy o zgłaszanie się na warsztaty:
- e-mailowo na adres schola@ssgs.pl,
- telefonicznie pod numerem 512 357 342,
Termin zgłoszeń upływa 18 maja dla grupy wrocławskiej, a 25 maja dla grupy warszawskiej.

Prosimy o krótki opis własnych doświadczeń śpiewaczych oraz o deklarację, w jakim zespole chcemy wziąć udział: w scholi gregoriańskiej (jednogłosowej), w chórze czterogłosowym (w jakim głosie: sopran, alt, tenor, bas), czy w obu zespołach równolegle. Koszt we wszystkich przypadkach jest taki sam. Oczekujemy udziału osób mających już pewne doświadczenia śpiewacze (udział w chórach amatorskich, scholach kościelnych). Przyda się podstawowa znajomość nut.

Koszt udziału w całym projekcie wynosi 200 zł lub 50 zł za pojedynczą sesję warsztatową. Organizator nie zapewnia noclegów ani wyżywienia. Wpłat należy dokonywać na konto Stowarzyszenia: Bank Zachodni WBK 63 1090 2398 0000 0001 0209 3276 z dopiskiem "Chorał sarmacki"

Terminarz zajęć:

18 maja 2012, godz. 18:00 - inauguracja cyklu we Wrocławiu, pl. Biskupa Nankiera 17; drugi dzień warsztatowy - 19 maja 2012 r. godz. 10:00-17:00 z przerwą na obiad.

25 maja 2012, godz. 18:00 - inauguracja cyklu w Warszawie, ul. Dewajtis 5 (Liceum im. ks. R. Archutowskiego na przeciwko Kościoła Pokamedulskiego na Bielanach); drugi dzień warsztatowy - 26 maja 2012 r. godz. 10:00-17:00 z przerwą na obiad.

Sesje we Wrocławiu:

1-2 czerwca 2012 r.,
22-23 czerwca 2012 r.,
14-15 września 2012 r.,
27-28 września 2012 r. - próby i pierwszy koncert.

Sesje w Warszawie:

15-16 czerwca 2012 r.,
29-30 czerwca 2012 r.,
7-8 września 2012 r.,
29-30 września 2012 r. - próby i koncert finałowy.

http://ssgs.pl/aktualnosci.shtml

Temat był wałkowany na Forum Krzyż i, rzeczywiście, wygląda na to, że to II wojna światowa odcisnęła swoje piętno na naszych pieśniach i modlitwach:
http://krzyz.nazwa.pl/forum/index.php/topic,3740.msg101739.html#msg101739

Liber Usualis z 1950 r. (wydanie nutowe)
http://allegro.pl/show_item.php?item=2320736447