X. Jan Siedlecki, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne/ Śpiewnik Kościelny

Zaczęty przez Rorantysta, 30-11-2008, 02:26:39

Poprzedni wątek - Następny wątek

Kefasz

O "Śpiewniczku..." x. Jana Siedleckiego:
http://sursumcorda.misjonarze.org/index.php/spiewnik-ks-siedleckiego/spiewnik-koscielny-pierwsze-wydania/

Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne... – wydania pierwsze
222-siedlecki-1876
wydanie 1876 r.

Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne dla użytku młodzieży szkolnej [1], wydany w Krakowie w 1876 r., podzielony został na 14 działów, w ramach których pieśni są numerowane i ułożone alfabetycznie. Śpiewnik rozpoczyna pieśń do Ducha św. przed i po nauce, potem następują msze, czyli pieśni mszalne (4 msze – w skład jednej mszy wchodzą śpiewy na: introit, gloria, ewangelia, credo, offertorium, Sanctus, podniesienie, Agnus Dei, podczas Komunii św., koniec mszy), dopiero po nich autor podaje pieśni w kolejności według roku liturgicznego, czyli począwszy od adwentowych (2), pieśni na Boże Narodzenie (14), pieśni na Wielki Post (4), pieśni wielkanocne (4), pieśni na Zielone Świątki (1), na Boże Ciało (7). Dalej są pieśni: o NMP (9), przygodne (11), za ,,umarłych" (3), suplikacje (2), do śś. Pańskich (4) i na dni krzyżowe (1 – ale w sumie jest tu Litania do Wszystkich Świętych oraz Ps LXIX wraz z szeregiem modlitw). Ostatnią pieśnią jest Hymn za Cesarza. Na końcu zamieszczono ,,spis przedmiotów" ułożony według treści w śpiewniku. W poszczególnych działach podane są pierwsze słowa pieśni i numer strony. Najliczniejsze są działy pieśni na Boże Narodzenie i pieśni przygodne. Autor nie podaje w śpiewniku informacji dotyczącyh pochodzenia pieśni ani autorstwa, ani miejsca, część pieśni nie posiada nawet tytułów.

223-siedlecki-1878
wydanie 1878 r.

W Śpiewniczku z 1878 r. [2] przy poszczególnych pieśniach, zwykle z lewej strony, pojawiają się noty informujące o pochodzeniu tekstu, z prawej o pochodzeniu melodii, czasem jest tylko jedna z informacji: z Tarnowa, z Libiąża, p. Hajdena (zapewne chodziło o Haydna), p. Fr. Popper, ze śpiewnika X. Mioduszewskiego (także Śp. X. M., Śp. X. Miod.), śp. Klonowskiego [3], śp. Kiewicza [4], Warszawa p. Radzińskiego, Kraków p. Studzińskiego, Lwów p. Wygrzewalskiego, z Galicyji, wiersz Fr. Karpińskiego, Lwów przez X. Pertak, p. Kurpińskiego, p. X. Dąbrowskiego, p. X. Odelgiewicza, wiersz X. Antoniewicza, mel. Nowa, mel. Morawska, mel. Galicana, wiersz X. Bazylego Arciszewskiego melodia Rudkowskiego, melodia p. Brzezińska, z Kamionki Strumiłowej, melodia Żeglarzy Sycylijskich, p. Listowskiego, mel. z Warszawy, p. Gorączkiewicza, melod. O. Kolberga. Nadto w spisie przedmiotów pojawia się sporadycznie informacja o autorstwie, np. mel. Julii Goczałkowskiej, Tyrolska, czy też o przeznaczeniu np. ,,na Maj". Śpiewnik ten zawiera już ok. 145 pieśni (80 więcej od wydania bez nut z 1876 r.) – w zależności od tego co liczymy – np. czy wliczamy także drugie wersje itd. Najczęściej w opracowaniach podawana jest wymieniona wyżej liczba.

Jeśli chodzi o układ, śpiewnik podobny jest do wersji bez nut, obejmuje 18 działów, a więc na początku zawiera osobno pieśni przed i po nauce, potem pieśni podczas Mszy św. (9 kompletów śpiewów mszalnych), pieśni adwentowe (4), pieśni na Boże Narodzenie (31), pieśni na Wielki Post (8), pieśni Wielkanocne (6), na Zesłanie Ducha św. (4), na Boże Ciało (7), pieśni o NMP (30), o śś. Pańskich (11), pieśni przygodne (16), pieśni podczas procesji z Najśw. Sakramentem lub 40-godzinnego wystawienia (2), pieśni do Serca Jezusowego (3), pieśni za umarłych (5), suplikacje (3), Nabożeństwa na maj do NMP (Litania do NMP i Pod Twoją Obronę), na dni krzyżowe (Litania do wszystkich Świętych, oraz Te Deum, Salvum fac), przy końcu zaś Boże wspieraj – hymn za cesarza. Ostatnią pieśnią jest sprostowanie do pieśni na s. 8 (Do Ciebie odwieczny Panie) – podana jest inna melodia. Pojawiło się 6 pieśni w języku łacińskim, których w poprzednim śpiewniku nie było. Dodano pieśni podczas procesji z Najśw. Sakramentem, pieśni do Serca Jezusowego i nabożeństwo majowe. W sumie: 16 działów oraz pieśni przed i po nauce, na początku jest też hymn za cesarza i sprostowanie na końcu. Pieśni są ułożone alfabetycznie, numerowane w ramach jednego działu, przy czym osobne wersje melodyczne mają kolejny numer (Mioduszewski wersji melodycznych nie numerował). Spis przedmiotów (spis treści), poza dwoma wyjątkami, postępuje według stron śpiewnika. W śpiewniku pieśni nie mają tytułów, stąd w spisie treści podane są incypity pieśni.

Trzeba zauważyć, że ks. Siedlecki dokonał wyboru pieśni nie tylko ze śpiewnika  Mioduszewskiego i innych zbiorów, lecz poszedł dalej drogą Mioduszewskiego, tzn. włączał do swojej książeczki pieśni śpiewane ówcześnie. Mimo że wyraźnie są to pieśni z południa Polski, nie brak także utworów z innych rejonów. Utrafił ks. Siedlecki w potrzebę rynku, gdyż bardzo szybko nakład tej publikacji się rozszedł.

Zastanawiać może tytuł, który sugeruje przeznaczenie tej pozycji dla użytku młodzieży szkolnej. Z dzisiejszego punktu widzenia spodziewalibyśmy się ,,lżejszego repertuaru". Tymczasem poza pieśniami przed i po nauce oraz pieśniami za cesarza, które młodzież zobowiązana była wykonywać w szkole, z wyjątkiem kantyczki Kaczka pstra, repertuar pieśni w I wyd. śpiewniczka jest bardzo dojrzały. Widocznie inne było wówczas podejście do roli muzyki w wychowaniu. Młodzieży stawiano wyższe wymagania. Dzisiaj tworzone są piosenki dla przedszkolaków, dla dzieci, piosenki dla młodzieży, dla studentów. Jednak wychowani na takim repertuarze młodzi ludzie, gdy dojrzewają i zaczynają uczestniczyć w liturgii dla dorosłych – kompletnie nie rozumieją tego, co się wokół nich dzieje, czują się obco, milczą. Nauczeni bawić się w czasie Mszy św. zupełnie nie znają śpiewów dorosłych katolików. Jest to obecny problem, którego nie mieli współcześni Siedleckiemu. Śpiewniczek pieśni kościelnych dla młodzieży szkolnej, uznany przecież i zatwierdzony jako podręcznik [5] – od początku uczył dojrzałego uczestnictwa w liturgii. Poza tym melodie opracowane są dwugłosowo, co dodatkowo edukowało młodzież do słyszenia harmonicznego.

Pozycję tę Siedlecki wydał przy muzycznej współpracy Franciszka Poppera, nauczyciela żeńskiego seminarium nauczycielskiego w Krakowie, jako że Siedlecki sam muzykiem nie był. Według jemu współczesnych – umiał zaledwie ,,na cymbałkach wydzwaniać melodie" [6]. F. Popper opracował także kilkadziesiąt pieśni z II wydania Śpiewniczka Siedleckiego i zamieścił tam swoją pieśń do Pana Jezusa Nazareńskiego, śpiewaną w kościele Panny Maryi w Krakowie, rozpoczynającą się od słów O Jezu Nazareński [7].

Śpiewniczek z 1879 r. [8] posiada 17 działów, które poprzedzone są pieśniami do Ducha Św. przed i po nauce (2 pieśni w dwóch wersjach melodycznych). Pieśni mszalne (10), pieśni adwentowe (7), pieśni na Boże Narodzenie (35), pieśni na Wielki Post (10, w tym po raz pierwszy liczone jako jedna pozycja Gorzkie żale, w wersji melodycznej ze śpiewnika Mioduszewskiego), pieśni wielkanocne (8), pieśni na zesłanie Ducha Świętego (4), pieśni na Boże Ciało (13), pieśni o NMP (38), pieśni o śś. Pańskich (13), pieśni przygodne (19), hymni sacri (9), pieśni do Serca Pana Jezusa (5), pieśni za umarłych (5), suplikacje (3), nabożeństwo na maj do NMP (2 – ale to w sumie jest Litania i Pod Twoją Obronę), na dni krzyżowe (1 – Litania do Wszystkich Świętych), krótkie nabożeństwo (modlitwy poranne, dzienne, wieczorne, przygotowanie do spowiedzi, do Komunii św., Litania o najsłodszem Imieniu Jezus, modlitwa za ojca św.). Potem od strony 241 jest Porządek odpowiadania do Mszy świętej (ministrantura), a od s. 245 jest Uzupełnienie, a w nim 5 pieśni. Jako ostatni zamieszczony został Hymn za Cesarza, po którym następuje Spis pieśni. [9]
Nowym jest dział hymnów łacińskich. Ponieważ do s. 240 jest to wydanie zgodne z wydaniem z Chicago z 1880 r., zamieszczone niżej uwagi dotyczą także wydania z 1879 r.

Śpiewnik z 1880 r. [10]
posiada 17 działów poprzedzonych pieśniami przed i osobną po nauce (po dwie melodie każda), a zakończonych (przed Dodatkiem) Piosnkami w czasie wycieczek w Maju (ułożonymi na chór mieszany 3–4 gł.). W działach pieśni ułożone są alfabetycznie i w obrębie działu kolejno numerowane. Podobnie Spis pieśni ułożony jest według układu śpiewnika, tradycyjnie podając incypity pieśni oraz numer strony. Tak jak w poprzednim wydaniu, zamieszczane są czasem informacje co do pochodzenia pieśni, nierzadko też podawane są tytuły pieśni, lecz o kolejności w śpiewniku decyduje incypit.

224-siedlecki-1880-pg_
wydanie 1880 r.

Jeżeli chodzi o liczbę pieśni w śpiewniku: na początku pieśni przed i po nauce (4, a ściślej 2 z dwoma melodiami), pieśni mszalne (10, w sumie 9 kompletów plus jedna pieśń), pieśni adwentowe (7), pieśni na Boże Narodzenie (35), pieśni na Wielki Post (10), pieśni wielkanocne (8), pieśni na zesłanie Ducha Świętego (4), pieśni na Boże Ciało (13), pieśni o NMP (38), pieśni o śś. Pańskich (13), pieśni przygodne (19), hymni sacri (9), pieśni do Serca Pana Jezusa (5), pieśni za umarłych (5), suplikacje (3), nabożeństwo na maj do NMP (2), na dni krzyżowe (1 – Litania do Wszystkich Świętych), krótkie nabożeństwo (ok. 40 pieśni i szereg modlitw). Czyli razem około 230 pieśni. Pojawiły się pieśni z Litwy, z Chęcin itd.

Szczególnie ciekawym jest dział Krótkie nabożeństwo. Panuje tu całkowity bałagan, bez ładu i składu, chaos rozciągający się na przestrzeni stron 215–389. Jednak i w tym dziale odnajdziemy zręby jakiegoś porządku, który nie jest odzwierciedlony w spisie treści: od strony 309 jest Uzupełnienie I, zaś od s. 326 Uzupełnienie II. Tak więc w dziale Krótkie nabożeństwo (od s. 215), który w sumie ma charakter modlitewnika a nie śpiewnika, znajdziemy modlitwy poranne, Litanię o Najsłodszem Imieniu Jezus, modlitwy dzienne, modlitwy wieczorne, modlitwy przed, podczas Mszy św. (na każdą część stałą – osobna) i po Mszy św., modlitwy związane z odbyciem spowiedzi św., porządek odpowiadania w języku łacińskim do Mszy św. z objaśnieniem czynności ministranckich (tzw. ministrantura). Szczególną pozycją jest druga wersja melodyczna Gorzkich żali z ówczesną (1880) melodią warszawską (s. 245–246; pierwsza wersja zaczerpnięta ze śpiewnika Mioduszewskiego znajduje się na s. 69–72). Potem zamieszczona jest Msza Boże lud Twój w układzie na chór mieszany i inne pieśni. Następnie Nieszpory w języku łacińskim z dodaniem hymnów i psalmów na różne obchody liturgiczne oraz Nieszpory po polsku.

W Uzupełnieniu I znajdują się różne pieśni, tutaj też znalazł się Hymn za Cesarza, następnie Boga-Rodzica z zamieszczonym autorstwem św. Wojciecha, 60 zwrotek Po górach dolinach w przekładzie ks. Józefa Kiedrowskiego CM (najstarszy zapis polskiej wersji melodii i tekstu) i Piosnka stróżów nocnych.

Uzupełnienie II składa się z utworów na chór mieszany, m.in.: mszy w opracowaniu (harmonii) P. Rychlinga, pieśni na adwent, kolęd, są też pieśni do śś. Pańskich na głos i organy, Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP w układzie na cztery głosy, Koronka o Trójcy Przenajśw., Litania do Trójcy Przenajświętszej, Różaniec o NMP i wspomniane Piosnki w czasie wycieczek w Maju.

Następnie rozpoczyna się Dodatek I, którego strony numerowane są od początku w stosunku do śpiewnika i jego uzupełnień. W Dodatku znajduje się 9 działów, poprzedzonych dwoma pieśniami w opracowaniu na głos i organy (Studzińskiego i Moniuszki). W innych pieśniach drugi głos jest według układu P. Rychlinga. Poszczególne działy zawierają pieśni ułożone bez jakiejś logiki, ale są kolejno numerowane: raz rzymskimi, raz arabskimi cyframi. Ilość pieśni: kolędy (5), pieśni postne (6), pieśni wielkanocne (4), pieśni na Wniebowstąpienie Pańskie (2), pieśni o Duchu Najświętszym (2), pieśni na Boże Ciało (13, z czego 9 zaczerpniętych ze Śpiewnika Eucharystycznego, niekoniecznie ściśle eucharystycznych, znajdziemy tam pieśni do Imienia Jezus, do Serca Pana Jezusa), pieśni o NMP (14, z czego 3 – ze Śpiewnika Eucharystycznego), pieśni o śś. Pańskich (4 – wszystkie ze Śpiewnika Eucharystycznego), pieśni przygodne (26). W sumie dodatek zawiera 75 pieśni. W Dodatku więcej jest oznaczeń temp, takich jak: moderato, largo, grave, maestoso, adagio non molto, andante. Najczęściej powtarzają się tempa wolne, z rzadka zaś umiarkowane.

Wszystkie kolejne części śpiewnika razem – tzn. śpiewnik, dwa uzupełnienia i dodatek – obejmują ok. 300 pieśni. Przeważająca część opracowana jest w dwugłosie, nieznaczna jednogłosowo (śpiewy w języku łacińskim), całkiem sporo w wielogłosie oraz czasem w układzie na głos z organami. Wziąwszy pod uwagę jeszcze część modlitewnikową (95 stron), nasuwają się poważne wątpliwości, czym ten zbiór jest, jak go nazwać. Tymczasem autor zatytułował go niewinnie, chyba z rozpędu albo z ,,wyczucia marketingowego": Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej. Do dzieci/młodzieży wydają się skierowane jedynie pieśni: przed i po nauce (4), Kaczka pstra, Hymn za Cesarza, a w Dodatku: Ranek, Kościół, Wezwanie do kościoła.

225-siedlecki-organy-1880
wydanie 1880 r. z organami

W 1880 r. Siedlecki wydał także dwuczęściowy Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej z towarzyszeniem Organu [11]. Obydwie części Śpiewniczka w opracowaniu na organy nie posiadają spisu treści. Pieśni ułożone są alfabetycznie, ale według incypitów, nie zaś według tytułów, oraz ponumerowane. Podany jest tekst tylko jednej zwrotki, po dalsze teksty Siedlecki odsyła do zeszytu I Śpiewniczka, na s. 163–182, w II zeszycie przy każdej pieśni jest podany numer strony z II wyd. W II zeszycie na s. 2 czytamy: ,,Dla dogodności w wynalezieniu tekstu dalszego umieszczane są przy każdej kolędzie stronice ze Śpiewniczka na dwa głosy wydanie drugie z r. 1880". Autorem ,,harmonii na cztery głosy" w obydwu częściach jest Franciszek Popper, profesor seminarium żeńskiego w Krakowie, o czym jest informacja w zeszycie I, s. 24, oraz w zeszycie II, s. 3. Przy poszczególnych pieśniach czasem zamieszczane są informacje co do autorstwa lub źródła danej pieśni. Gdzieniegdzie pojawiają się wskazówki dynamiczne: p, mf, dim, sfz, graficznie przedstawione decresc. i cresc., wskazówki agogiczne – smętnie, powoli, pojawiają się oznaczenia artykulacyjne: legato, akcenty, a także wskazówki dotyczące obsady: solo, wszyscy, chór, organy. Najprawdopodobniej informacje te są dziełem F. Poppera, zważywszy na muzyczne umiejętności Siedleckiego, o których wyżej i na to, że najwięcej tych informacji podanych jest w pieśni Poppera. Pośród kolęd, tylko przy Lulajże Jezuniu zamieszczono notatkę (dla nas dzisiaj trochę dziwną): ,,W kościele tej pieśni nie śpiewa się" (z. II, s. 23) [12]

226-siedlecki-1886
wydanie 1886 r.

Wersja z 1886 r. [13] wobec wydania z 1880 r. jest wydaniem stereotypowym, korzystającym z tych samych matryc, co omawiane wydanie z Chicago, zarówno co do treści śpiewnika, jak i spisu treści. Nie zamieszcza jedynie Piosnek w czasie wycieczek w Maju oraz całego Dodatku, różni się także informacjami obydwu stron karty tytułowej. Spośród tych informacji zwłaszcza dwie zasługują na uwagę: pierwsza, że w 1886 r. ks. Siedlecki jest ,,byłym" katechetą przy szkole św. Barbary, druga – to informacja o zatwierdzeniu Śpiewniczka jako podręcznika do szkół. Wydanie to w tysiącach egzemplarzy docierało także do Kongresówki. [14]

W ,,Gazecie Kościelnej" z 1893 r. recenzującej III wydanie ,,poprawione i powiększone" czytamy o ogromnym popycie i rozpowszechnieniu Śpiewniczka ks. Siedleckiego.[15] Zamieszczono jednak w niej uwagę, że wydanie to mieni się poprawionym, a wcale nie jest poprawione (zawiera wiele błędów nutowych) i że dodatki, które autor recenzji z dezaprobatą nazywa ,,wlepkami", zawierają rażące niewłaściwości. Zresztą, krytykowane jest samo istnienie dodatków, utrudniających odnalezienie pieśni (o podobnym problemie pisał Mioduszewski). Do wspomnianych niewłaściwości autor recenzji zalicza ,,pocieszną miksturę pieśni nabożnych" z piosnkami w czasie wycieczek majowych na czele (w dostępnym dla mnie III wydaniu ich nie ma). Krytykuje ideę, która przyświecała widocznie wydawcy – ,,iż młodzież powinna być i do tańca i do różańca". Zauważa też, że niepotrzebnie pośród pieśni na Boże Narodzenie znalazły się kantyczki ludowe: Kaczka pstra czy w I Uzupełnieniu – Piosnka stróżów nocnych (Kaczka pstra była zamieszczona już w I wydaniu Śpiewniczka – Siedleckiego z 1878 r.), co wprowadziło niepotrzebny zamęt i odebrało dziełu Siedleckiego charakter śpiewnika stricte kościelnego.

227-siedlecki-dodatek-1887
wydanie 1887 r.

W 1887 r. [16] ukazał się Dodatek I do Śpiewniczka zawierającego pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej na dwa głosy zebrał X. Jan Siedlecki Administrator kościoła św. Wojciecha, b. Katech. Św. Barbary. Dodatek zawiera te same treści co w II wydaniu.

IV wydanie Śpiewniczka ks. Jana Siedleckiego ukazało się w Krakowie w 1895 r. [17]. Wydawca korzystał z tych samych matryc co w wydaniu z 1880 r. i z 1886 r. Zawartość Śpiewniczka jest identyczna z III wydaniem plus Dodatek z wydania II. Jedyną różnicą jest zamieszczenie spisu treści Śpiewniczka zaraz po pieśniach, zaś w Dodatku jest on na samym końcu i paginacja spisu została włączona w paginację dodatku.

228-siedlecki-1895
wydanie 1895 r.

Najistotniejszą zmianą jaką zauważamy w tym wydaniu jest przejęcie praw do druku Śpiewniczka przez Zgromadzenie Księży Misjonarzy. Śpiewniczek przez 17 lat wychodził w niezmienionej niemal postaci, cieszył się ogromną popularnością i wzięciem. To wydanie dzięki pracy misyjnej misjonarzy dotarło także do rąk emigrantów w Ameryce Północnej i Południowej. [18]

W 1902 r. w Warszawie, w oficynie Gebethnera i Wolffa ukazał się Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej. Edycja ta nie była mi dostępna, ale jak dowiadujemy się z artykułu ks. Mrowca, był to przedruk wydania z 1895 r. z niewielkimi zmianami[19]. Nie ma np. hymnu za cesarza Austrii, co wydaje się zrozumiałe, wszak Warszawa była w zaborze rosyjskim. Dzięki temu wydaniu Śpiewniczek Siedleckiego jeszcze bardziej był znany w Kongresówce.

229-siedlecki-1908
wydanie 1908 r.

Wydanie V ukazało się w 1908 r. w Krakowie [20]. W wydaniu tym dokonano szeregu poprawek. Pracę nad redakcją rozpoczął ks. Jędrzej Masny, a dokończył ks. Konstanty Witaszek, przy współpracy księży Stefana Króla i Andrzeja Zabrzezińskiego [21]. Melodie drugiego głosu poprawił ówczesny organista kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie – Tomasz Flasza. Większość pieśni jest opracowana dwugłosowo, nie ma zaś wielogłosów ani głosu z organami [22]. Redaktorzy usunęli kilkadziesiąt pieśni (30), w innych zaingerowali w strukturę: część zwrotek opuścili, inne dopisali (często sami – ks. Masny), poddali także redakcji poszczególne wyrazy, zmieniając ich brzmienie. Dokonano też trojakiej ingerencji w strukturę melodyczną: zmiany metrorytmiczne (np. z 2/4 na 4/4), zmiany linii melodycznej oraz zmiany śpiewu melizmatycznego na sylabiczny. Trzeci rodzaj zmian dotyczył zmiany transpozycji melodii (zazwyczaj z wyższych tonacji do niższych) [23]. O tych zmianach tak pisał ks. Wendelin Świerczek w Uwagach wstępnych do Wydania jubileuszowego z 1928 r. (s. X): ,,Pewnego kłopotu nabawiły nas liczne zmiany w wydaniu z r. 1908. Po większej części przywróciliśmy pierwotne brzmienie [tekstu], zaznaczając to prawie zawsze w uwadze".

Śpiewnik posiada 23 działy oraz dodatek. Całość (z wyjątkiem Spisu pieśni) posiada ciągłą numerację stron. W ramach działów pieśni są ułożone alfabetycznie (z wyjątkami) [24] i numerowane kolejno. Nie ma tytułów pieśni (z wyjątkiem pieśni przygodnych i pieśni do świętych) tylko numery. W spisie podawane są incypity, przy których po lewej stronie pojawia się numer (nr), a po prawej – numer strony. Jeżeli chodzi o liczbę: pieśni wstępne (10 – oprócz: przed i po nauce, tu przeniesiono pieśni Od samego rana, Wezwanie do kościoła i inne), pieśni mszalne (18), pieśni adwentowe (8), pieśni na Boże Narodzenie (52), pieśni postne (20), pieśni Wielkanocne (10), pieśń na Wniebowstąpienie Pańskie (1), pieśń Świąteczna (1 – chodzi o pieśń Na Zielone Świątki, tak podana jest nazwa działu w śpiewniku, inaczej podano w Spisie pieśni), pieśni na cześć Trójcy Przenajświętszej (5), pieśni na cześć Najświętszego Sakramentu i na Boże Ciało (35), pieśni na cześć Najsłodszego Serca Jezusowego (18 – 9 pieśni zaczerpnięto ze Śpiewnika do Najsłodszego Serca Pana Jezusa – zapewne chodził tu o Michała Mycielskiego i Józefa Urbanka, Pieśni do N. Serca P.J., Kraków 1878.), pieśni na cześć NMP (69), pieśni na cześć św. Józefa (9), pieśni na cześć śś. Pańskich (42), pieśni przygodne (28), pieśni za dusze zmarłych (12), suplikacje (2), nabożeństwa (14), Nieszpory po polsku (2 – na niedziele i na święta NMP), Antyfony Maryańskie na zakończenie Nieszporów (4), Nieszpory po łacinie (13 – na niedziele i szereg świąt), Antyfony Maryańskie na zakończenie Nieszporów (4), Pieśni kościelne łacińskie (11), Dodatek (3). W sumie około 360–390 pieśni (dodano 130).

Pojawiają się nowe pieśni: z Dębicy, z Łąki, Mazowsza, Prus, Tyrolu, z Chełmskiego, z Podola, z Wielkopolski, z Poznania, z Lubelskiego, J. Sierosławskiego, Wyderkowskiego, A. Odrobiny. Większość pieśni, w różnych działach posiada wskazówki dynamiczne, rzadziej – wskazówki agogiczne. Nadto, w dziale pieśni do NMP, z lewej strony numeru pieśni pojawiają się wskazówki: do M.B. Szkaplerznej, do M.B. Bolesnej, do M.B. z Lourdes, na wniebowzięcie N.M.P., na Maj, do M.B. Różańcowej.

230-siedlecki-1915
wydanie 1908 r.

Układ tego wydania jest zdecydowanie bardziej przejrzysty w stosunku do układu z 1880 r. (i jego przedruków). Poza zwiększonymi poszczególnymi działami, ułożonymi według logicznej liturgicznie i teologicznie kolejności, wydzielone są pieśni do św. Józefa. Na szczególną uwagę zasługuje dział Nabożeństwa, w którym są razem zebrane: Anioł Pański, Godzinki do NMP, Godzinki do Przenajśw. Sakramentu, Koronka do Trójcy, 5 litanii, Różaniec do NMP, Różaniec do Najśw. Imienia Jezus, Gorzkie żale (w wersji jeszcze innej, niż obydwie podane w IV wydaniu). Osobno zaś Nieszpory po polsku i Nieszpory po łacinie (na początku tychże podano VIII tonów psalmowych). Dodatek (strony 496–510) przybrał logiczną formę modlitewnika (nie zawiera pieśni): modlitwy podczas mszy, przygotowanie do spowiedzi i Komunii św., porządek odpowiadania do Mszy św. (ministrantura).
W czasie I wojny światowej w Stanach Zjednoczonych ukazało się kilka nieautoryzowanych przedruków tego wydania. [25]

Wydanie z 1915 r. [26] jest przedrukiem wydania z 1908 r. Jednak znajdujemy tu Dodatek II, a w nim jedynie cztery pieśni: Boże coś Polskę (tekst 10 zwrotek na melodię Serdeczna Matko), Boże Ojcze, Hymn za Cesarza oraz My chcemy Boga (hymn Stowarzyszeń i Związków Katolickich). Dodatek ten posiada paginację ciągłą (511–515), ale nie ujęto go w spisie treści. Do Śpiewniczka dołączono śpiewnik ks. Jakuba Wrzeciono CM, Zbiór pieśni religijnych na jeden głos, Kraków 1908, z osobnym Spisem rzeczy (treści), który został już omówiony w pierwszym punkcie tego rozdziału.

231-siedlecki-1918
wydanie 1918 r.

Nie dotarłem do wydania z 1916 r.(Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami..., Kraków 1916), ale o jego istnieniu świadczą aprobacje na wydaniu z 1918 r. (z 1916 r.) oraz numery wydania: 1915 – wyd. V, 1918 – wyd. VII, więc wyd. VI – 1916). Poza tym wspomina o nim ks. W. Świerczek w Uwagach wstępnych do Wydania jubileuszowego z 1928 r. (s. IX) podając, że to wydanie miało stron 540, pieśni 460 (w tym 44 śpiewów łacińskich).

Z 1917 r. [27] pochodzi Dodatek do Nieszporów polskich w «Śpiewniczku kościelnym» ks. Siedleckiego zawierający hymny z melodyami na niedziele i święta całego roku. Zgodnie z podtytułem, zawiera 16 hymnów z melodiami na niedziele i święta całego roku.

VII wydanie Śpiewniczka ukazało się w Krakowie w 1918 r.[28] Wydanie to jest kolejnym przedrukiem wydania z 1908 r. lub z 1915 r. (były identyczne). Dołączono doń Dodatek do nieszporów polskich, a w nim 16 hymnów na różne uroczystości roku liturgicznego. Dodatek jest numerowany paginacją ciągłą śpiewnika, czyli s. 516–526. Spis pieśni (s. I–XII) tym razem ujmuje wszystkie (3) dodatki.

232-siedlecki-wyd-x
wydanie X, 1918 r.

Najprawdopodobniej w 1919 r. w Krakowie ukazało się VIII wydanie, będące przedrukiem układu z 1918 r., na znacznie grubszym papierze, stąd objętościowo śpiewnik jest większy, podobnie do wydania z 1920 r., a więc prawdopodobnie drukowany w Drukarni ,,Czasu". Niestety egzemplarz w Księży Misjonarzy w krakowie, na Stradomiu nie posiada strony tytułowej, a jedynie notatkę poprzedniego właściciela, że jest to wydanie VIII, możliwe, że z roku 1919 albo jeszcze z 1918 r., gdyż kolejne dostępne mi wydanie z 1920 r. jest już wydaniem X, więc być może w 1919 r. wyszło jeszcze wyd. IX.

233-siedlecki-wyd-xi
wydanie XI, 1922 r.

Wydanie X z 1920 r. [29] jest przedrukiem czy – jak poinformowano na karcie tytułowej – ,,odbitką" wydania poprzedniego z 1918 r. (1919 r.?).

Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodjami dla użytku młodzieży szkolnej, w wydaniu XI [30] z 1922 r. jest kolejnym przedrukiem swego poprzednika z 1918 r., świadczącym o powodzeniu wydawnictwa w ożywionej religijnie, odrodzonej Polsce.

Śpiewniczek ks. Jana Siedleckiego uzyskał nowe oblicze w 1928 r., wraz z ukazaniem się tzw. Wydania jubileuszowego, pod tytułem Śpiewnik kościelny[31]. Zawiera on 500 (464) pieśni, stron 540 (526 i XIV).



___________________


[1] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1876. Zawiera pieśni bez nut, wydany nakładem autora w drukarni Wł. L. Anczyca i Spółki. Na odwrocie strony tytułowej czytamy: ,,Śpiewniczek dla użytku młodzieży szkolnej zawierający Wybór Pieśni kościelnych, starożytnością uświęconych, namaszczeniem, pobożnością naszych ojców tchnących i ze świętą wiarą katolicką zgodnych, przeto zasługują, aby były drukiem rozpowszechnione". Pod tekstem podpisany jest cenzor ksiąg religijnych – ks. A. Dąbrowski CM, w Krakowie 12 lipca 1876 r. Imprimatur udzielił bp pomocniczy krakowski Antoni [Junosza Gałecki]. Format 9×15, liczba stron 96, ilość pieśni 67 (69).

[2] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z Melodiami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1878. Wydany nakładem autora, druk w drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego – pod zarządem Ign. Stelcla. Na stronie tytułowej znajduje się informacja: ,,X. J. Siedlecki. Katecheta przy szkole pospolitej u św. Barbary w Krakowie". Na odwrocie strony tytułowej, poza imprimatur i opinią cenzora jest informacja: ,,Melodie dawne czerpane są ze Śpiewnika X. Mioduszewskiego, a co do nowych melodyj, te pochodzą, albo od autorów którzy są wymienieni przy każdej pieśni, albo ze źródeł najpewniejszych". Format śpiewnika 11×17, liczba stron 184, ilość pieśni 145.

[3] Teofil Klonowski jest autorem dwóch obszernych tomów śpiewnika Szczeble do Nieba. Zbiór pieśni z melodyjami, t. 1 i t. 2, Poznań 1867.

[4] T. Kiewicz, Wybór szczególniejszych pieśni kościelnych, Głogówek 1872.

[5] Dwukrotnie (1879 r., 1880 r.) śpiewniczek został zatwierdzony przez władze, jako podręcznik szkolny. Na stronie tytułowej IV wydania z 1895 r. czytamy: ,,...przez Wysoką c.k. Radę Szkolną krajową uchwałą z dnia 14 lipca 1880 L. 556 dla szkół ludowych, pospolitych i wydziałowych przeznaczony".

[6] Jan Siedlecki, teczki personalne, Archiwum Księży Misjonarzy, Stradom. Plik notatek, świadectw o Siedleckim, zebrany najprawdopodobniej przez Wendelina Świerczka. Wśród nich znajduje się odpis artykułu z ,,Bonus Pastor", Lwów 1878, s. 169. Zawarta jest w nim informacja, że prawdopodobnie nad opracowaniem melodii w pierwszym wydaniu Siedleckiego pracował misjonarz, ks. Dąbrowski – wieloletni nauczyciel śpiewu figuralnego i gregoriańskiego w krakowskim seminarium. W ,,Bonus Pastor", 1878, s. 170 – zamieszczono także szczegółową reklamę Śpiewniczka.

[7] Por. Jan Siedlecki, Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne (...) z towarzyszeniem Organu, z. 1, Kraków 1880, s. 14–16.

[8] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione i powiększone, Kraków 18792; drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opinia cenzora tej samej treści co w wydaniu z 1878 r.: ,,Śpiewniczek z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej zawierający Wybór Pieśni kościelnych, starożytnością uświęconych, namaszczeniem, pobożnością ojców tchnących i ze świętą wiarą katolicką zgodnych, przeto zasługują, aby były drukiem rozpowszechnione", Kraków, 18 lipca 1879 r. – cenzor ks. A. Dąbrowski CM; reimprimatur Albinus Dunajewski. Na ostatniej 252 stronie znajduje się informacja: ,,Śpiewniczek niniejszy, uchwałą Rady Szkolnej z dnia 20 stycznia 1879 roku do L. 8520 przepisany został dla szkół: Wydziałowych, pospolitych i ludowych". Ilość pieśni ok. 186, stron 252.

[9] Por. S. Janaczek, S. Rospond, Bibliografia misjonarska, dz. cyt., s. 282; reklama w ,,Bonus Pastor", 1880, s. 31, [w:] Jan Siedlecki, teczki personalne, AMS. Ks. K. Mrowiec informuje, że wydanie to zostało powiększone przez dodanie Nieszporów w języku łacińskim i polskim oraz nowych pieśni, zamieszczonych w Dodatku I. Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 49. Niestety w zbiorach na Stradomiu nie znalazłem tego wydania. Jest ono dostępne w Bibliotece Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednak egzemplarz z Jagiellonki różni się od opisywanego przez ks. Mrowca.

[10] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione, powiększone z dodaniem Nieszporów po łacinie i po polsku; Nakładem i drukiem Polish American Publishing Company, 1145 Noble Street, Chicago [18802], Illinois. Na innym egzemplarzu tego wydania widnieje: ,,Chicago, Ill. Nakładem i drukiem W[ładysława] Dyniewicza". Śpiewnik posiada notę cenzora ksiąg religijnych ks. A. Dąbrowskiego CM, Kraków 18 lipca 1880 r., oraz reimprimatur bpa A. Dunajewskiego. Warto zauważyć informację, że jest to II wydanie. Z wydaniem z 1879 r. jest zgodne jedynie do 240 strony. Śpiewnik posiada 389 stron, dodatek zawiera 143 strony plus 6 stron nienumerowanego spisu treści (osobno 3 s. śpiewnika i 3 s. dodatku), razem 538 stron, format 12×18.

[11] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej z towarzyszeniem Organu, Kraków 1880. Zeszyt I zawiera 20 pieśni przygodnych, stron 24, format 10×18; zeszyt II, zawiera 35 kolęd, stron 43; nakładem wydawcy, drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. W zeszycie I zamieszczono notę cenzora ksiąg religijnych ks. A. Dąbrowskiego CM, z miejscem i datą Kraków 31 maja 1880 r. oraz reimprimatur bpa A. Dunajewskiego, zaś zeszyt II zawiera notę cenzora ksiąg religijnych ks. A. Dąbrowskiego CM, z miejscem i datą Kraków 1 października 1880 r. oraz reimprimatur bpa A. Dunajewskiego. Trzeba jednak zauważyć, że tak naprawdę w II zeszycie są 33 kolędy. Kiedy porównamy to opracowanie na organy z II wyd. z 1880 r. (druk w Chicago), czy z wydaniem z 1879 r. – zgadzają się strony do których odsyła wersja organowa, zgadzają się dodatkowe informacje wykonawcze, zgadza się także liczba kolęd – 35, z tym że w opracowaniu na organy jest luka między numerem 27 a 29 – brakuje Pośpieszcie pastuszki z piosneczki, a także brakuje nr 35, czyli Kaczka pstra.

[12] W 1885 r. ukazało się III wydanie Śpiewniczka. Niestety nie miałem do niego dostępu. Chodzi o Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie stereotypowe, poprawione i powiększone z dodaniem Nieszporów po łacinie i po polsku, nakładem wydawcy, Kraków 18853, drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, stron 319.

[13] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej zebrał X. Jan Siedlecki b. katecheta przy szkole pospolitej u św. Barbary w Krakowie, wydanie poprawione, powiększone z dodaniem Nieszporów po łacinie i po polsku, Kraków 18863, nakładem wydawcy, drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na odwrocie strony tytułowej: ,,Śpiewniczek niniejszy, uchwałą Rady Szkolnej z dnia 14 lipca 1880 roku do L. 556 przepisany został dla szkół ludowych, pospolitych i wydziałowych". Wydanie z 1886 r. ma 385 stron plus 3 strony spisu pieśni. Format 11×17 (i taki będzie się już utrzymywał w następnych wydaniach).

[14] Por. Wendelin Świerczek, Słowo wstępne, [w:] Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny, Opole 1959, s. V.

[15] Por. Ks. F., ,,Gazeta Kościelna", 1893, s. 199 (Archiwum Księży Misjonarzy); por. ,,Tygodnik Katolicki", 1892, s. 230 (AMS). W ,,Tygodniku Katolickim" autor artykułu bardzo pozytywnie wypowiada się także o broszurce ks. Siedleckiego, zawierającej przygotowanie do sakramentu bierzmowania. Por. spis bibliograficzny ks. Siedleckiego podany w aneksie.

[16] Dodatek I do Śpiewniczka zawierającego pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej na dwa głosy zebrał X. Jan Siedlecki Administrator kościoła św. Wojciecha, b. Katech. Św. Barbary, Kraków 1887; drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem Anatola M. Kosterkiewicza. Egzemplarz ten posiada osobne imprimatur: ,,Gdy w dodatku I. do śpiewniczka z melodyami nie zawiera się nic przeciwnego wierze i dobrym obyczajom przeto sądzę go godnym druku" – Kraków 15 grudnia 1886 r., cenzor ks. Ludwik Bober, bp Albin Dunajewski (Nr 4537).

[17] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione i powiększone z dodatkiem Nieszporów, Godzinek i Różańca; Kraków 18954; nakład i własność XX. Misyonarzy na Kleparzu; drukowano ze stereotypów w Drukarni Związkowej pod zarządem Adama Szyjewskiego. Posiada opinię cenzora ks. A. Dąbrowskiego CM – Kraków 18 lipca 1880 r., oraz aprobację Książęco-Biskupiego Konsystorza Krakowskiego, podpisaną przez wikariusza generalnego Franciszka Gawrońskiego – 2 września 1895 r. w Krakowie (nr 3742). Śpiewnik posiada 385 strony oraz Dodatek – 143 strony.

[18] Por. W. Świerczek, Słowo wstępne, [w:] Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny, Opole 1959, s. V.

[19] Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 50.

[20] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione, Kraków 19085; nakładem XX. Misyonarzy na Kleparzu; Drukarnia Związkowa w Krakowie. Na karcie tytułowej zamieszczono opinię cenzora ks. A. Dąbrowskiego CM z 18 lipca 1880 r. oraz reimprimatur – podpisany: J[an] Kard. Puzyna, Kraków 21 sierpnia 1908 r. (L.4791). Egzemplarz posiada 510 stron i XI stron Spisu pieśni. Także to wydanie doczekało się przedruku w oficynie Gebethnera i Wolffa oraz w Nowym Jorku, w oficynie Rogulskiego-Polaskiego. Rozpowszechniono go w Ameryce Północnej, Brazylii i Francji. Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 51.

[21] Ks. Mrowiec nazywa ich ludźmi ,,niewątpliwie uzdolnionymi", ale informuje, że żaden z nich nie posiadał fachowego przygotowania do tego rodzaju pracy. Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 51. Trzeba jednak zauważyć, że o ile nam wiadomo – ani Mioduszewski, ani Siedlecki nie mieli specjalistycznego wykształcenia muzycznego poza uzyskanym w seminarium.

[22] W tym czasie rozpowszechnione już były organowe opracowania pieśni. Dla przykładu: w Tarnowie, w 1891 r., nakładem Towarzystwa św. Wojciecha, w drukarni Józefa Pisza wydano Śpiewnik kościelny dla użytku organistów ułożony do grania na organach i śpiewania na cztery głosy, w opracowaniu Stefana Surzyńskiego, organisty i dyrygenta katedralnego. Liczba stron 96. Śpiewnik ten posiada imprimatur bpa Ignacego Łobosa (nr 3295). Dzieło jest opracowaniem do pieśni zawartych w 5 zeszytach pieśni kościelnych ks. Franciszka Walczyńskiego (katechety gimnazjalnego i prefekta diecezjalnego). Zawiera osiem działów plus dodatek. W ramach działów układ pieśni alfabetyczny, ponumerowany. Spis rzeczy w całości alfabetyczny, bez podziałów. Za sprezentowanie tego egzemplarza dziękuję w tym miejscu panu Janowi Rybarskiemu. Oczywiście wcześniej wyszły dwa obszerne tomy Teofila Klonowskiego, Szczeble do Nieba, Poznań 1867, zawierające opracowania pieśni na chór i organy. Nie były to jednak (delikatnie mówiąc) podręczne śpiewniki. W podręcznym formacie 11×16 Klonowski wydał w Poznaniu w 1880 r., śpiewnik towarzyski, Śpiewak Wielkopolski, zawierający 50 kwartetów męskich na 102 stronach, ale są to raczej pieśni o tematyce świeckiej, ludowej. O innych organowych opracowaniach zob. Karol Mrowiec, Polska pieśń kościelna, Lublin 1964, s. 32–78.

[23] Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt. s. 51; por. R. Gradzik, Dzieje śpiewniczka kościelnego, Lublin 1980, mps, s. 65–85.

[24] Pieśni mszalne mają zaburzony porządek alfabetyczny, pośród kolęd jedynie ostatnia pieśń jest poza kolejnością, podobnie pośród pieśni postnych, pieśni wielkanocne są w ogóle wymieszane, tak samo pieśni na cześć Najśw. Sakramentu i na Boże Ciało; kolejność pieśni ku czci Najsł. Serca Jezusowego jest zachowana, jedynie dwie ostatnie są poza kolejnością, podobnie w wypadku pieśni o NMP, pieśni ku czci śś. Pańskich ułożone są wg porządku alfabetycznego imion świętych, w pieśniach za zmarłych jedna – końcowa jest dodana poza kolejnością, alfabetu nie trzymają się też pieśni łacińskie.

[25] Por. W. Świerczek, Słowo wstępne, [w:] Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny, Opole 1959, s. V.

[26] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione, Kraków 19155; nakładem XX. Misyonarzy na Kleparzu; czcionkami Drukarni Związkowej.

[27] Dodatek do Nieszporów polskich w «Śpiewniczku kościelnym» ks. Siedleckiego zawierający hymny z melodyami na niedziele i święta całego roku; Nakładem Ks.Ks. Misyonarzy na Kleparzu; Kraków 1917; czcionkami Drukarni Związkowej w Krakowie, ul. Mikołajska 13 – pod zarządem A. Szyjewskiego; nihil obstat: cenzor Ks. J. Weissmann CM, wizytator ks. K. Słomiński CM – Kraków 2 grudnia 1916 r.; ze strony diecezjalnej: nihil obstat – cenzor ks. J.K. Tobiasiewicz, bp Adam Stefan Sapieha – Kraków, 4 grudnia 1916 r. (L. S9258); stron 16.

[28] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, wydanie poprawione, Kraków 19187; Nakładem XX. Misyonarzy na Kleparzu; Drukarnia Związkowa. Ma stron 526 + XII. Nihil obstat cenzora Jana Weissmanna CM z 2 grudnia 1916 r., pozwolenie na druk wizytatora księży misjonarzy ks. Kaspra Słomińskiego CM, drugie nihil obstat ks. J.K. Tobiasiewicza i pozwolenie na druk (L.9258) bpa Adama Stefana Sapiehy – Kraków 4 grudnia 1916 r.

[29] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków 192010; Nakładem XX. Misjonarzy na Kleparzu; odbito w drukarni ,,Czasu". Podany jest nihil obstat J. Weissmanna, Kraków 20 sierpnia 1920 r., pozwolenie ks. K. Słomińskiego, a także pozwolenie wik. gen. bpa Anatola [Nowaka] – Kraków 28 sierpnia 1920 r. (L.7585).

[30] Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodjami dla użytku młodzieży szkolnej, Kraków [192211]; Nakładem XX. Misjonarzy na Kleparzu, drukarnia ,,Czasu"; nihil obstat J. Weissmann – Kraków, 21 września 1922 r., pozwolenie ks. K. Słomiński, oraz pozwolenie na druk bpa Anatola Nowaka – Kraków – 7 września 1922 r. (L.7607/220), podpisany także kanclerz – x. Władysław Miś.

[31] Por. ,,Kurier Warszawski", 13 stycznia 1930 (Archiwum Księży Misjonarzy, Stradom); por. Śpiewnik kościelny x. Jana Siedleckiego, [w:] ,,Kalendarz Cudownego Medalika", 1930, s. 115; por. Zdzisław Jachimecki, Wydawnictwa z zakresu muzyki kościelnej. Jubileuszowe wydanie Śpiewnika ks. Siedleckiego, ,,Głos Narodu", 13 czerwca 1929, nr 154, (Archiwum Księży Misjonarzy, Stradom); por. Zygmunt Latoszewski, ,,MK", marzec 1929 (Archiwum Księży Misjonarzy, Stradom).
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

WYDANIE JUBILEUSZOWE:
http://sursumcorda.misjonarze.org/index.php/spiewnik-ks-siedleckiego/spiewnik-koscielny-wydanie-jubileuszowe/

Śpiewnik Kościelny – wydanie jubileuszowe
234-siedlecki-1928
wydanie jubileuszowe, 1928 r.

Śpiewniczek ks. Jana Siedleckiego uzyskał nowe oblicze w 1928 r., wraz z ukazaniem się tzw. Wydania jubileuszowego, pod tytułem Śpiewnik kościelny. Zawiera on 500 (464) pieśni, stron 540 (526 i XIV).

Już sama karta tytułowa Śpiewnika kościelnego z 1928 r. wymaga omówienia[1]. Po raz pierwszy tak wyraźnie u góry podany jest autor Śpiewnika – ks. Jan Siedlecki. Jego imię i nazwisko nie jest częścią tytułu, ale zostało wyróżnione w jednoznaczny sposób jako imię i nazwisko rzeczywistego autora. Zmianie uległ tytuł: Śpiewnik kościelny – bez przeznaczenia dla użytku młodzieży szkolnej. Poza tym, tytuł skrócono, nie:  Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodiami, lecz po prostu Śpiewnik kościelny, jakby przekład Cantionale ecclesiasticum. W Uwagach wstępnych ks. Świerczek tłumaczy krótko: ,,Wobec znacznej ilości pieśni nazwa «Śpiewnik» zamiast «Śpiewniczek» narzuciła się sama przez się". Skromne stwierdzenie ks. Świerczka – ,,opracował", jest pokorną decyzją redaktora, faktycznego autora śpiewnika i jego kolejnych wydań (do 1975 r.). Potrójne miejsce wydania tłumaczy treść drugiej strony. Redaktor uzyskał szeroką aprobatę – można powiedzieć – w Kościele powszechnym: zgromadzenie, Lwów, Kraków, Paryż. Śpiewnik został poprzedzony Przedmową ks. Hieronima Feichta CM i Uwagami wstępnymi ks. Wendelina Świerczka CM, podaniem źródeł i zbiorów pieśni, zbiorów tłumaczeń hymnów łacińskich, prac naukowych, z których korzystano, a także wykazem skrótów cytowanych zbiorów. Podano także erratę i kilka cytatów z Pisma św., Ojców Kościoła i polskiego kancjonału. Te wstępne wiadomości zawarte są na s. I–XV, po czym następują pieśni: strony 1–507 (w tym dodatek 489–507) i trzy spisy: spis rzeczowy 508–517, spis abecadłowy (alfabetyczny) 518–524, spis autorów pieśni 525–526. Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego pismem z dnia 30 października 1929 r., nr II 9624/29, zatwierdziło ten śpiewnik do użytku szkolnego, jako książkę pomocniczą dla wszelkiego typu szkół[2].

Od strony technicznej, mimo że krytykowanej ogólnie przez ks. Feichta, na uwagę zasługuje zgrabny format 11×16 cm, wyraźny podział pieśni na zwrotki, na każdej stronie pojawia się nagłówek informujący o dziale, w którym znajduje się dana pieśń oraz o numerze strony. Wszystkie pieśni, mimo że są numerowane w ramach działu (ułożonego alfabetycznie), posiadają także ciągłą numerację, przez cały śpiewnik. Stąd łatwo odczytać, że wszystkich pieśni według redaktora jest 570 (570 tekstów, melodii – 490). Przy pieśniach, jeżeli znano, podano autorstwo tekstu (T:) i muzyki (M:) oraz czas powstania. Śpiewnik został przyozdobiony czterema rysunkami Jana Matejki: szkicami do polichromii kościoła NMP w Krakowie, na ostatniej stronie szkicem według starego obrazu Jana Matejki oraz kilkoma ornamentami.

W Przedmowie ks. H. Feicht zwraca uwagę na ogromne znaczenie pieśni katolickiej w duchowym życiu człowieka, na integralność katolickości z polskością i na wpływ jaki pieśń kościelna ma na wiarę Polaków, także na emigracji. Stąd niezwykła rola śpiewników. Zwraca uwagę na zasługi, jakie w krzewieniu polskiej pieśni odnieśli misjonarze: zwłaszcza ks. M.M. Mioduszewski i ks. J. Siedlecki. Podaje powody popularności śpiewnika ks. J. Siedleckiego, mimo że wcześniejsze wydania posiadały wiele braków. Zamieszcza przyczyny niepowodzeń innych śpiewników, które stały na nieporównanie wyższym poziomie naukowym i artystycznym. Po czym reklamuje wydanie najnowsze, zwracając uwagę na fachowość i doświadczenie redaktorów, nadmieniając także o istnieniu wad tego jubileuszowego wydania.

W Uwagach wstępnych ks. W. Świerczek dotychczasowy sukces Śpiewniczka upatruje w tym, że ks. Siedlecki ,,nie zadowolił się staremi pieśniami, ale uwzględnił i te, które były na ustach wszystkich, a więc nowe teksty, nowe melodje". Prace nad redakcją Wydania jubileuszowego rozpoczęły się już w 1915 r., zaś jego opracowanie i druk trwały pełne dwa lata. Usunięto kilkadziesiąt pieśni, a wprowadzono 200 nowych, kilka melodii zagranicznych zastąpiono polskimi, z kolęd wyłączono pastorałki i zamieszczono je w Dodatku. Przywrócono do życia zapomniane pieśni z ubiegłych stuleci, w niejednym wypadku stanowiące perły polskiej hymnodii[3]. Nieznacznie powiększono ilość śpiewów łacińskich, podanych według edycji watykańskiej, z kancjonału ks. Gieburowskiego i z Cantuale ks.ks. Misjonarzy[4]. Niemal każdy dział pieśni poprzedzono krótkimi uwagami liturgiczno-dogmatycznymi, a w nagłówku poszczególnych pieśni podano autora, czas lub zbiór, w którym pieśń pojawiła się po raz pierwszy po roku 1838, tj. od wydania Śpiewnika ks. Mioduszewskiego. Zastosowano naukowy, krytyczny aparat, którego celem było wydobycie pierwotnych tekstów, melodii, prawdziwych informacji co do czasu i autorstwa pieśni. Jednak głównym celem było ułożenie śpiewnika praktycznego. Stąd też mozolna praca nad redakcją tekstów i melodii.

Jeżeli chodzi o tekst, praca ta polegała na dostosowaniu rytmu słowa do muzyki. Tego rodzaju zmiany wprowadzano jednak ,,ostrożnie i rzadko", uzgadniając ,,przycisk słowny z muzycznym". Śmielej przerabiano teksty nowsze oraz pierwszy raz wprowadzane. Teksty czerpane były ze zbiorów M.M. Mioduszewskiego, T. Klonowskiego i S. Kellera, a także z innych autorów, jeżeli dana pieśń występowała u nich po raz pierwszy. Powracano do tekstów pierwotnych, a nawet ludowych, jeżeli wymagała tego komunikatywność tekstu. Także w ustalaniu melodii podstawą był śpiewnik Mioduszewskiego oraz późniejszych autorów. Nieraz zostawiono dawne wersje, czasem przyjmowano ludowy sposób śpiewania, wprowadzono też drobne poprawki. Prawie wszystkie melodie zaopatrzono w znaki dynamiczne i oddechowe. Brak oznaczeń tempa usprawiedliwiono wielością elementów, które zazwyczaj mu towarzyszą, takich jak: ,,charakter pieśni, treść poszczególnych zwrotek, ilość śpiewających, osobiste odczucie i wiele innych" (Jak na przykład rozmiar przestrzeni, w której pieśń się wykonuje). Melodia i dwugłos zostały sumiennie przeglądnięte przez B. Wallek-Walewskiego, ks. W. Świerczek pisze: ,,Znaczna część opracowań [dwugłosów] jest jego dziełem" (Opracowań nie zawsze szczęśliwych, zwłaszcza w pieśniach o rodowodzie chorałowym). Trzeba z całą mocą podkreślić, że założenia redakcyjne przedstawione w Uwagach wstępnych są bezcennymi wskazówkami dla redaktorów śpiewników w ogóle, także współcześnie.

Ukazany następnie materiał źródłowy i pomocniczy dla Wydania jubileuszowego przedstawia się imponująco. Korzystano z 53 zbiorów pieśni – począwszy od XVI w., z 11 zbiorów tłumaczeń hymnów z języka łacińskiego – także od XVI w. oraz z licznych monografii i prac naukowych od 1764 r., aż po autorów współczesnych redaktorom (Z. Jachimecki, A. Chybiński, J. Reiss, A. Brückner i in.).

Spis rzeczowy jest ułożony według kolejności w śpiewniku. Podany jest tytuł pieśni (chodzi o incypit, gdyż w śpiewniku, jak w poprzednich wydaniach, większość pieśni nie ma tytułów), z prawej strony incypitu dano numer strony, z lewej – numer kolejny w całym śpiewniku. Warto zauważyć, że na końcu niemal każdego działu sugerowane są także pozycje z innych grup, które można używać jako pieśni z danego działu. Czasem przy pieśni pojawia się skrót ,,h.n." dla oznaczenia, że dana pieśń może być użyta jako hymn nieszporny.

Ogólnie mówiąc, to wydanie śpiewnika można podzielić na 22 działy plus 2 działy dodatku, czyli razem 24. Ale możliwy jest też inny podział: 18 działów pieśni, 10 działów nabożeństw, 5 działów śpiewów łacińskich, modlitwy, hymny i dodatek (2 działy), czyli w sumie 37 działów. Jeżeli chodzi o szczegóły:

PIEŚNI (zamieszczonych po każdym dziale sugestii podawał/liczył nie będę): pieśni na adwent (15), pieśni na Boże Narodzenie (59), pieśni na Wielki Post (37), pieśni na Wielkanoc (16), pieśni na Wniebowstąpienie (4), pieśni na Zielone Świątki (4), pieśni na cześć Trójcy Przenajświętszej (4), pieśni na cześć Najświętszego Sakramentu (40), pieśni na cześć Najsłodszego Serca Pana Jezusa (20), pieśni na cześć NMP (60), pieśni na cześć św. Józefa (11), pieśni na cześć św. Rodziny (2), pieśni na cześć św. Aniołów (7), pieśni na cześć śś. Pańskich (54), pieśni przygodne (41 – większość otrzymała krótkie dookreślenia, np.: ,,poranna, o pokój, wdzięczności, w utrapieniu" itd.), pieśni za dusze zmarłych (15), pieśni do Mszy św. (mszalne – 18), suplikacje (4); NABOŻEŃSTWA: śpiewy po sumie (3), Godzinki do NMP (2), Koronka na cześć Trójcy Przenajświętszej (6), Różaniec do NMP (3), Różaniec do N. Imienia Jezus (4), Gorzkie żale (4), Droga krzyżowa (1), Litanie (5 + Pod Twoją obronę), Nieszpory na niedziele i święta (10), Nieszpory o NMP (30); ŚPIEWY ŁACIŃSKIE: śpiewy przed sumą (3), Missa De Angelis (5 – części stałe), nieszpory po łacinie (46), różne śpiewy (17); MODLITWY: w tym dziale są różnego rodzaju modlitwy, akty strzeliste i pobożne, przygotowania do sakramentu pokuty i Eucharystii, ministrantura (w sumie 16); HYMNY: (4 – w tym pierwszy, Boże coś Polskę posiada tytuł: Hymn narodowy); DODATEK: pastorałki (20), teksty pieśni, których melodie pominięto (12).

Jak widać pieśni mszalne przesunięto na przedostatnie miejsce w dziale pieśni. Śpiewnik rozpoczyna się pieśniami adwentowymi, czyli – układ według roku liurgicznego. Nie ma już pieśni przed i po nauce (w modlitwach jest Msza szkolna), nabożeństwa zebrane są w jeden dział (dodano rozważania Drogi krzyżowej). Poszerzono śpiewy łacińskie (dodano Mszę VIII, zamieszczono także odpowiedzi mszalne, całe nieszpory niedzielne, Ecce Sacerdos, Libera me, Christus vincit). Jednak patrząc na całość, układ nie robi wrażenia zbyt przejrzystego. Nabożeństwa oraz modlitwy i dodatek sprawiają wrażenie nieprzystających do całości (charakter modlitewnika, a nie śpiewnika). Poza tym, między modlitwami a dodatkiem zamieszczono cztery hymny, co może zaskoczyć niejednego, dzisiejszego odbiorcę.

Nowe wydanie zyskało jeszcze większą popularność i spotkało się, mimo krytycznych uwag, z powszechną akceptacją wśród muzyków. Więcej, Śpiewnik kościelny  ks. Jana Siedleckiego, pod redakcją ks. W. Świerczka uznano za najlepsze tego rodzaju wydawnictwo w polskiej literaturze muzyczno-kościelnej[5]. Wydawcy utrzymali tradycję handlową i zadbali, by śpiewnik miał ,,rekordowo" niską cenę, a więc by był dostępny wielu ludziom. Format wygodny, pomimo drobnych czcionek, znakomity układ typograficzny. Z. Jachimecki pisał: ,,Wydawnictwu, podjętemu z tak wielkim poczuciem jego znaczenia dla ludu, tak sumiennie opracowanemu i wykonanemu w sposób niezmiernie praktyczny, w dodatku tak taniemu, że żadne inne nie może wytrzymać porównania, rokujemy powodzenie równie wielkie temu, jakie miały wszystkie dawniejsze wydania"[6]. Oczywiście wydawca nie ustrzegł się błędów, które zauważył także autor powyższej recenzji.

Rok wcześniej Jachimecki o jubileuszowym wydaniu pisał: ,,Jest to jednak praca w całości niemal ks. Wendelina Świerczka, któremu w układzie niektórych pieśni pomagał dyr. Wallek-Walewski. Ks. Świerczek oparł się w tej bardzo cennej pracy na starych i na nowszych śpiewnikach polskich, badał wydania niemieckich pieśni katolickich, ustalał teksty na podstawie naukowych prac Bobowskiego, Łosia, Brücknera i in., stworzył jednym słowem wydawnictwo, które popularne swoje cele ufundowało na silnych naukowych podstawach"[7].

Fenomen popularności śpiewnika Siedleckiego w XIX i XX w. wynikał z tego, że jak dobry ojciec sięgał do swego skarbca i wyciągał to, co stare i to, co nowe, tak czynili: autor i redaktorzy kolejnych jego wydań. Ustrzeżono zatem śpiewnik Siedleckiego od  nabrania charakteru zbioru śpiewów poważnych, surowych, pomnikowych. Redaktorzy nie poszli też za prądem archeologicznym, nie eksponowali starszego kosztem nowszego. Nie sprowadzali wszystkich starych pieśni do ataktowej notacji chorałowej. Uwzględnili cechy polskiego temperamentu. Tych błędów nie ustrzegł się ks. Józef Surzyński w swoim śpiewniku z 1886 r.

Wielkie znaczenie jubileuszowego wydania śpiewnika ks. Siedleckiego, Zdzisław Jachimecki upatrywał przede wszystkim w: ,,Niezmiernie szczęśliwie dokonanej pełni wyboru pieśni polskich od czasów najodleglejszych aż do epoki obecnej i na umiejętnym zastosowaniu ich do użytku społeczeństwa polskiego".

Wydanie jubileuszowe podczas II wojny światowej zostało przedrukowane w Ameryce. Uwieńczeniem prac nad Wydaniem jubileuszowym, co zresztą w Uwagach wstępnych w wydaniu z 1928 r. zapowiadał ks. W. Świerczek, jest towarzyszenie organowe wydane w trzech zeszytach, w latach: 1930, 1932, 1939.

________________________________________________



[1] X. Jan Siedlecki. Śpiewnik kościelny. Z melodjami na 2 głosy. Zawiera pieśni polskie i śpiewy łacińskie, oraz różne nabożeństwa i modlitwy. Wydanie jubileuszowe (1878–1928); opracował X. W. Świerczek CM ze współudziałem Bolesława Wallek Walewskiego; Lwów-Kraków-Paryż; nakład i własność Księży Misjonarzy (Kraków, ul. św. Filipa 19) 1928; Drukarnia Związkowa w Krakowie. Na odwrocie strony tytułowej zamieszczono aprobatę z ,,pierwszego wydania", za które uznano wydanie z 1878 r., oraz aprobatę wydania jubileuszowego: ks. Pius Pawellek CM [cenzor] i ks. Czesław Lewandowski CM za wizytatora – Kraków, 16 czerwca 1928 r.; reimprimatur z Kurii Metropolitalnej we Lwowie, 20 czerwca 1928 r. – wz. X. Czajkowski (L.5273/28); pozwolenie na druk z Książęco-Metropolitalnej Kurii w Krakowie, 7 lipca 1928 r. – wik. gen. bp Stanisław [Rospond] oraz notariusz kurii x. dr Hajduga (L.5525/28); imprimatur bpa Emmanuela Chaptala, Paris – 8 grudnia 1928 r.

[2] Por. L.R., Pieśń religijna, ,,Polska", nr 13, s. 6 (Archiwum Księży Misjonarzy).

[3] Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 52. Trzeba wspomnieć o odkrytej przez ks. W. Świerczka XV-wiecznej, krakowskiej wersji melodycznej, najstarszej polskiej pieśni maryjnej Bogurodzica.

[4] Chodzi o Cantuale ad usum domus parisiensis, Paryż 1927. Zamieszczono też nowe pieśni i melodie, m.in. Walewskiego, Nowowiejskiego, Walczyńskiego, Garbusińskiego, Chlondowskiego. Dodano liczne, stare a piękne pieśni polskie. Prawdziwą ozdobą śpiewnika są nowe tłumaczenia kilkunastu hymnów łacińskich, jakich w mistrzowski sposób dokonał poeta – ks. Tadeusz Karyłowski SJ.

[5] Por. Bronisław Rutkowski, Śpiewnik kościelny X. J. Siedleckiego, [w:] ,,Hosanna" nr 6–7, Warszawa 1930, s. 86; także J. Staniszewski pisał o nim: Najlepszy to polski śpiewnik kościelny. Por. J. Staniszewski, Nasza biblioteczka, ,,PK", 1929, nr 31, (Archiwum Księży Misjonarzy na Stradomiu); Zdzisław Jachimecki zaś pisał: ,,Muzyczna strona Śpiewnika przedstawia zalety wszelkiego rodzaju i odpowiada wymogom tego rodzaju wydawnictw". Zdzisław Jachimecki, Wydawnictwa z zakresu muzyki kościelnej. Jubileuszowe wydanie Śpiewnika ks. Siedleckiego, ,,Głos Narodu", 1929, nr 154, (Archiwum Księży Misjonarzy na Stradomiu). W swoim artykule Jachimecki zawiera także uwagi krytyczne, naliczył kilkanaście błędów, ale napisał tylko o jednym. Jednak wszystkie błędy uznał za zbyt małe, by przyćmić znaczenie jubileuszowego wydania.

[6] Zdzisław Jachimecki, Wydawnictwa z zakresu muzyki kościelnej. Jubileuszowe wydanie Śpiewnika ks. Siedleckiego, ,,Głos Narodu", 1929, nr 154, (Archiwum Księży Misjonarzy na Stradomiu).

[7] Zdzisław Jachimecki, Muzyka u O.O. Misjonarzy krakowskich, ,,Głos Narodu", 1928, nr 168 (Archiwum Księży Misjonarzy na Stradomiu).
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

WYDANIA POJUBIELUSZOWE, POWOJENNE I POSOBOROWE:

http://sursumcorda.misjonarze.org/index.php/spiewnik-ks-siedleckiego/spiewnik-koscielny-wydania-1930-do-1980/

Śpiewnik Kościelny – wydania 1930 do 1980
235-siedlecki-1936-wyd-bez-nut
wydanie 1936 r. (bez nut)

Obok śpiewnika z nutami, w 1930 r., wydano także w małym formacie (13×9 cm) śpiewniki bez nut, w wersji A i B. Udało mi się dotrzeć do III wydania z 1936 r.[1] .

Ze wstępu autorstwa wydawcy dowiadujemy się, że w Wydaniu bez nut opuszczono melodie, przedmowę, uwagi krytyczne, wykaz autorów. Celem tego wydania bez nut było udostępnienie śpiewnika dla najmniej zamożnych. Wydanie w wersji A (stron 512) posiada ponadto kalendarz codzienny i świąteczny, wiele modlitw i 13 nowych pieśni, poza spisem alfabetycznym, także spis modlitw i nabożeństw. Wydanie w wersji B (stron 388) nie posiada śpiewów łacińskich (z wyjątkiem najważniejszych) oraz mało używanych nabożeństw. Poza spisem alfabetycznym ma tylko spis modlitw.

236-siedlecki-tow-organow-cz-i-krakow-1930
wyd. 1930, z towarzyszeniem organów, cz. I

Także w 1930 r. ukazało się towarzyszenie organowe. W sumie opublikowano trzy zeszyty organowego towarzyszenia do jubileuszowego wydania Śpiewnika kościelnego – ks. Jana Siedleckiego. Na początku zeszytów został zamieszczony spis rzeczowy pieśni. W nagłówku na stronach podany jest dział pieśni, w stopce nazwa śpiewnika i numer zeszytu. Akompaniament poprzedzono słowem Od wydawców. Dowiadujemy się z niego, że towarzyszenie organowe zostało tak opracowane, by mogło służyć jako akompaniament do dwugłosu obecnego w śpiewniku. Jako, że jest to opracowanie organowe, zawiera obowiązujący pedał, tam zaś gdzie ma go nie być, zaznaczono manuał. Oczywiście wszystkie pieśni mogą być wykonywane także na zwykłym harmonium. Niestety nie wszystkie opracowania nadają się do wykonania na czterogłosowy chór mieszany, gdyż bardziej postępują za techniką instrumentalną, niż wokalną. W Towarzyszeniu organowym przy opracowaniach podawana jest numeracja porządkowa, odpowiadająca liczbom umieszczonym w Śpiewniku w klamrach. Ponadto podana jest strona Śpiewnika, w okrągłych nawiasach ilość zwrotek każdej pieśni oraz autorstwo danego opracowania.

W pierwszej części [2] opracowań jest 127: Bolesław Wallek-Walewski (B.W.W.) – 26, Michał Świerzyński (M.Ś) – 1, Konrad Świerczek [3] (K.Św.) – 7, ks. Hieronim Feicht CM (H.F.) – 21, ks. Alojzy Odrobina CM (A.O.) – 1, ks. Józef Orszulik CM (J.Or.) – 11, ks. Leon Świerczek CM (L.Św) – 13, ks. Wendelin Świerczek CM (W.Św.) – 47.

237-siedlecki-tow-organow-cz-ii-krakow-1932
wyd. 1932, z towarzyszeniem organów cz.II

Druga część [4] zawiera akompaniamenty organowe do pieśni nr 130–269, czyli od pieśni na cześć Najświętszego Sakramentu do pieśni na cześć NMP. Opracowań jest w sumie 147. Autorami zaś: ks. Antoni Chlondowski SDB (A.Chl.) – 3, ks. Hieronim Feicht CM (H.F.) – 24, Kazimierz Garbusiński (K.G.) – 8, Ignacy Mitterer – 1, Feliks Nowowiejski – 1, ks. Józef Orszulik CM (J.O.) – 15, Konrad Świerczek (K.Św.) – 13, ks. Leon Świerczek CM (L.Św.) – 12, ks. Wendelin Świerczek CM (W.Św.) – 45, ks. infułat Franciszek Walczyński (F.W.) – 3, Bolesław Wallek-Walewski (B.W.W.) – 21, Władysław Żeleński – 1.

Część trzecia [5] zawiera akompaniamenty organowe do pieśni nr 270–538 (śpiewy łacińskie 465–534 w zeszycie IV, do którego nie dotarłem), czyli od pieśni na cześć św. Józefa do hymnów. Opracowań jest w sumie 176. Autorami zaś: ks. Antoni Chlondowski SDB (A.Chl.) – 6, ks. Hieronim Feicht CM (H.F.) – 26, ks. Józef Orszulik CM (J.O.) – 20, Konrad Świerczek (K.Św.) – 11, ks. Leon Świerczek CM (L.Św.) – 26, ks. Wendelin Świerczek CM (W.Św.) – 47, ks. Józef Urbanek – 6, ks. infułat Franciszek Walczyński (F.W.) – 14, Bolesław Wallek-Walewski (B.W.W.) – 7, Władysław Żeleński – 1. Poza tym zamieszczono także opracowania przedrukowane z innych śpiewników [6] : August Freyer – 1, Teofil Klonowski – 1, ks. Józef Mazurowski – 6, Stanisław Moniuszko – 1, Józef Nachbar (J.N.) – 2, Karol Studziński (2).

238-siedlecki-1931
wydanie 1931 r.

Na stronie tytułowej Śpiewnika kościelnego z 1931 r., będącego wznowieniem wydania z 1928 r., czytamy: ,,Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, pismem z dnia 30. X. 1929 Nr. II. 9624/29, zatwierdziło niniejszy Śpiewnik «do użytku szkolnego jako książkę pomocniczą dla szkół wszelkiego typu»". Poza tym nie ma różnic między tym wydaniem, a egzemplarzem z 1928 r.

Po II wojnie światowej wyszło kilka wydań będących wznowieniami wydania jubileuszowego z 1928 r., są to publikacje z lat :

1947 –  Śpiewnik kościelny, Kraków 1947, wydany w Drukarni Związkowej w Krakowie, nakładem Księży Misjonarzy z ul. św. Filipa w Krakowie.

239-siedlecki-1948
wydanie 1948 r.

1948 –  Śpiewnik kościelny, Kraków 1948, wydany nakładem Księży Misjonarzy w Drukarni Związkowej w Krakowie, jest tylko przedrukiem wydania z 1928 r. Po raz pierwszy wydawca podaje informacje: podpisano do druku 30 września 1948 r., arkuszy 33, nakład 22.000, zamówienie nr 3144, papier w formacie 74×94 cm, gram. 50, kl. V.

1952 –  O wydaniu tym wspomina ks. Wendelin Świerczek, dla mnie był on niedostępny. Por. W. Świerczek, Słowo wstępne, [w:] Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny, Opole 1959, s. VI. Poza tym w Katalogu Biblioteki UJ znalazłem informację: Jan Kazimierz Siedlecki, Śpiewnik kościelny z melodjami na 2 głosy, t. 1, oprac. Wendelin Świerczek ze współudziałem Bolesława Wallek-Walewskiego, Katolicki Ośrodek Wydawniczy Veritas, Londyn 1951.

240-siedlecki-1953
wydanie 1953 r.

Na osobną uwagę zasługuje Śpiewnik kościelny wydany w Warszawie w 1953 r. [7]. Jest on prawie wiernym przedrukiem z 1928 r., poza nielicznymi pominięciami pieśni (np. w dziale pieśni na cześć Najświętszego Serca Jezusa brak: Niech dziś z naszych serc; Nie opuszczaj nas; O Serce Jezusa, u Ciebie; Z tej biednej ziemi. W pieśniach o NMP brak: Bądź pozdrowiona Panienko Maryjo; Biedny, kto Ciebie nie zna; Błogosław, Matko naszej biednej ziemi; Matko Najświętsza; Pod sztandarem Twym; Weź w swą opiekę; Złączmy razem) [8].  Śpiewnik ten nie zawiera także działów modlitw, hymnów i dodatku, a więc tego, co w wydaniu jubileuszowym znajduje się na stronach 469–507. Nadto spis rzeczowy nie zawiera numeracji ciągłej, jedynie incypity pieśni i numer strony. Na końcu Spisu abecadłowego jest nota następującej treści: Auctoritate Ordinarii Cracoviensis die 7.III.1953 r. Nie ma spisu autorów pieśni.

241-siedlecki-1959
wydanie 1959 r.

Śpiewnik uzyskał nowe oblicze w wydaniu opolskim z 1959 r. [9]. Ze słowa wstępnego ks. Wendelina Świerczka dowiadujemy się, że prace nad nowym wydaniem rozpoczęto w 1957 r. według następujących założeń: 1. śpiewnik nie może być tylko antologią pieśni kościelnych, lecz powinien zawierać także te pieśni, które dla współczesnego człowieka są czymś żywym i zrozumiałym; 2. teksty i melodie Śpiewnika Kościelnego [10] wydanego z polecenia Episkopatu Polski zostały włączone bez zmian; 3. nie wszystkie pieśni zostały opracowane na dwa głosy, przy czym drugi głos miejscami uległ zmianie; 4. tekst został poddany rewizji: usunięto zwroty i słowa przestarzałe i niewłaściwe oraz dostosowano akcent i średniówki do rytmu melodii (,,treść i wyrażenia w wielu pieśniach wymagały dość znacznych poprawek"); 5. niektóre pieśni ze względu na tekst lub melodię usunięto, a w ich miejsce wprowadzono nowe.

Jeżeli chodzi o szczegóły, podaję je za ks. Karolem Michalskim: usunięto 29 pieśni z melodią i tekstem, prócz tego 11 samych melodii (przy zachowaniu tekstów) i 20 tekstów przy zachowaniu melodii. Wprowadzono zaś 26 nowych tekstów i przeszło 100 melodii [11]. Cytowany recenzent zwraca uwagę na zamieszczenie w tym wydaniu utworów autorstwa ok. 50 żyjących kompozytorów, co świadczy o zadośćczynieniu dobrej tradycji Śpiewnika – Siedleckiego: łączenia starego z nowym. Co do układu w porównaniu z jubileuszowym wydaniem – wielkich zmian nie ma. Niektóre działy rozpoczynane są przez pieśni mszalne związane tematycznie z danym działem, pojawił się dział pieśni sodalicyjnych, w którym znalazł się Apel Jasnogórski, w śpiewach łacińskich dodano Mszę XI – In Dominicis, Credo I, całe Requiem, drugie Te Deum (t. solemnis), wydzielono łacińskie śpiewy żałobne. Został powiększony i chronologicznie ułożony wykaz śpiewników (s. VII–IX).

242-siedlecki-1965
wydanie 1965 r.

Śpiewnik podzielony jest na 24 działy: pieśni na Adwent (rozpoczynają się roratnią pieśnią mszalną, w sumie 16=1+15), pieśni na Boże Narodzenie (rozpoczynają się dwoma mszami, potem kolędy, czyli 2+50), pieśni na Wielki Post (1+32 z dodaniem sugestii, podobnie do wydania jubileuszowego), pieśni na Wielkanoc (1+17), pieśni na Wniebowstąpienie (3), pieśni na Zielone Świątki (5), pieśni na cześć Trójcy Przenajświętszej (4), pieśni na cześć Najświętszego Sakramentu (1+38), pieśni na cześć Najsłodszego Serca Pana Jezusa (23), pieśni na cześć NMP (2+88), sodalicyjne (6), pieśni na cześć św. Józefa (12), pieśni na cześć św. Rodziny (4), pieśni ku czci św. Aniołów (6), pieśni na cześć śś. Pańskich (1+42), pieśni przygodne (36), pieśni za dusze zmarłych (3+19), pieśni mszalne (14 – z wyjątkiem podanych wcześniej), suplikacje (5), nabożeństwa (16 – w tym: 5 litanii, nieszpory, procesja w Dniu Zadusznym i in.), śpiewy łacińskie (62), modlitwy (14), Dodatek – hymny (34), kolędy domowe (24), pieśni Maryjne (6), całość kończy ministrantura. W spisie rzeczowym podany jest incypit pieśni i numer strony, bez numeru pieśni. Potem następuje spis abecadłowy, nie ma zaś spisu autorów.

243-siedlecki-1966
wydanie 1966 r.

W 1965 r. ukazało się kolejne wydanie [12]. Przed słowem wstępnym zamieszczono informację Od wydawnictwa, z której dowiadujemy się, że to wydanie jest przedrukiem wydania z 1959 r., zaś wprowadzone od strony 428 zmiany (litanie, polskie śpiewy liturgiczne) wyniknęły z konieczności dostosowania się do wskazań Konstytucji De Sacra Liturgia Soboru Watykańskiego II oraz zarządzeń Episkopatu Polski: Pieśni ujednolicone przez komisję Episkopatu oznaczone zostały przy pomocy krzyżyka (x).

W dziale Nabożeństwa dodano Litanię do Najdroższej Krwi Chrystusa Pana. Dział Śpiewy łacińskie zmieniono na Łacińskie i polskie śpiewy liturgiczne. Usunięto w nim Mszę XI, a wprowadzono Mszę w języku polskim (ks. A. Chlondowskiego), usunięto nieszpory łacińskie, łacińskie antyfony maryjne i wiele innych śpiewów w języku łacińskim, a wprowadzono: śpiewy przy ślubie (2), błogosławieństwa (3), pogrzeb dorosłych (6 – oprócz wcześniej podanych pieśni za zmarłych), pogrzeb dzieci (7). W dziale modlitw usunięto mszę szkolną. W Dodatku wymieniono kilka hymnów, nie ma także tzw. ministrantury.

Wznowieniem wydania z 1965 r. jest Śpiewnik kościelny z 1966 r. [13]

244-siedlecki-1973
wydanie 1973 r.

Kolejne wydanie ukazało się w 1973 r.[14].  Na początku zamieszczono Przedmowę do jubileuszowego wydania z r. 1928 – ks. H. Feichta, następnie Słowo wstępne do opolskiego wydania z r. 1959 – ks. W. Świerczka, w końcu na XI stronie – Od Wydawnictwa – ks. Z. Curzydły. Z informacji od wydawcy dowiadujemy się o różnicach względem poprzedniego wydania z 1966 r. Zmiany dotyczą części od 466 strony: ,,Na miejsce łacińskich śpiewów weszły polskie śpiewy liturgiczne, a ponadto 35 przeważnie nowych pieśni (Dodatek II). Śpiewy pogrzebowe zostały umieszczone na końcu jako Dodatek III" [15]. Wymieniono także teskt Litanii do Wszystkich Świętych na nowo zatwierdzony przez Episkopat (s. 440–445). Po raz pierwszy zamieszczono też informacje co do poprzednich wydań, podając ich liczbę: nakładem ks. J. Siedleckiego, Kraków 1878–1886 – 3 wydania; nakładem Wydawnictwa Księży Misjonarzy, Kraków 1895–1928 – 18 wydań; samego wydania jubileuszowego – 8 wydań [16], nakładem Ars Christiana – 1 wydanie; nakładem Wydawnictwa św. Krzyża, Opole 1959–1973 – 4 wydania. Na podstawie tych obliczeń zamieszczono na stronie tytułowej numer obecnego wydania – XXXIV.

245-siedlecki-1975
wydanie 1975 r.

Warto zauważyć, że w wydaniu tym pojawia się dodatkowy kolor druku – na czerwono drukowane są tytuły działów i wstępy liturgiczno-dogmatyczne. Podobnie, w spisie treści, tytuły działów podano w kolorze czerwonym. Do spisów rzeczowego i abecadłowego na powrót dołączono spis autorów. Jeżeli chodzi o wspomniane zmiany od strony 466. W dziale Polskie śpiewy liturgiczne zamieszczono 3 msze: A. Chlondowskiego, K. Mrowca, I. Pawlaka, śpiewy międzylekcyjne na poszczególne okresy roku liturgicznego (11+5 schematów do recytacji części zmiennych) oraz szereg Innych śpiewów liturgicznych: na niedzielne pokropienie (2), na wystawienie i błogosławieństwo Najświętszym Sakramentem (4), Te Deum (polskie), śpiewy na Uroczystość MB Gromnicznej, na procesję w Niedzielę Palmową (3), rezurekcję, procesję na Boże Ciało, śpiewy przy udzielaniu Chrztu św., śpiewy przy ślubie; błogosławieństwa: pielgrzymów, dzieci, domu; modlitwy za Ojca św., śpiewy na powitanie biskupa. Dodatku I nie zmieniono, w Dodatku II znalazły się Pieśni nowe i niektóre dawniejsze (35) – nie włączono ich w poszczególne działy, zapewne z powodu korzystania z gotowych matryc wydań poprzednich, ułożono w porządku alfabetycznym i osobno ponumerowano. Zamieszczono tu wiele bardzo popularnych dzisiaj pieśni (podaję tylko autorów muzyki): ks. J. Gelineau SJ, ks. Z. Piaseckiego, F. Rączkowskiego, R. Dwornika, S. Stuligrosza, ks. K. Pasionka, ks. S. Ziemiańskiego SJ, S. Głowackiego, ks. T. Binkowskiego SJ, J. Koski, Z. Jasnoty, ks. I. Pawlaka. W Dodatku III zamieszczono pogrzeb dorosłych (6 śpiewów) i pogrzeb dzieci (6).

Wydanie z 1975 r. [17] kończy serię wydań pod redakcją ks. Wendelina Świerczka, których w latach 1928–1975 było w sumie 13.

____________________________



[1] Wydanie to ukazało się w Krakowie, zawiera nihil obstat ks. Józefa Krauzego CM – Kraków 21 czerwca 1935 r., imprimatur wizytatora misjonarzy ks. Józefa Kryski – Kraków 21 czerwca 1935 r., pozwolenie na druk krakowskiej kurii: bp. Stanisław Rospond i kanclerz Stefan Mazanek – Kraków 22 czerwca 1935 r. (L. 3335/35). Wydrukowano w Drukarni Księży Misjonarzy, Kraków ul. św. Filipa 19.

[2] Śpiewnik kościelny. Wydanie jubileuszowe. Towarzyszenie organowe (z uwzględnieniem dwugłosu). cz. I, Kraków 1930; Nakładem XX. Misjonarzy, Kraków, ulica św. Filipa 19, stron 52, pieśni 1–129 (od adwentowych do pieśni na cześć Trójcy Przenajśw.). Druga strona karty tytułowej posiada notę o nihil obstat ks. Jana Weissmanna CM, imprimatur wizytatora ks. Józefa Kryski CM – Kraków, 13 stycznia 1930 r., pozwolenie na druk bpa Stanisława Rosponda, Kraków 15 stycznia 1930 r. (L. 366/30). Format jest nutowy, tzn. w poziomie wys. 225 mm, szerokość 300 mm; kolejne wydanie – Kraków 19462, druk: Zakłady Graficzne Styl – Kraków ul. Krupnicza 8.

[3] Bolesław Wallek-Walewski – z Krakowa, profesor konserwatorium i dyrektor krakowskiego ,,Echa"; Michał Świerzyński – z Krakowa, profesor konserwatorium; Konrad Świerczek – z Lublińca, inspektor szkolny.

[4] Śpiewnik kościelny. Wydanie jubileuszowe. Towarzyszenie organowe (z uwzględnieniem dwugłosu), część II, Kraków 1932; Nakład i własność XX. Misjonarzy, Kraków, ulica św. Filipa 19, strony od 53–108; kolejne wydanie – Kraków 19392. Na drugiej sronie spisu rzeczowego II wydania (nie posiadającego numeru strony) jest uwaga: Dalsze pieśni w z. IV (Dodatek). Niestety do tego zeszytu nie dotarłem – nie wiem też, czy w ogóle wyszedł, zważywszy na czas, w którym ukazał się III zeszyt.

[5] Śpiewnik kościelny. Wydanie jubileuszowe. Towarzyszenie organowe (z uwzględnieniem dwugłosu), część III, Kraków 1939; Nakład i własność XX. Misjonarzy, Kraków, ulica św. Filipa 19, strony 109–176; wydał ks. Wendelin Świerczek CM; kolejne wydanie – Kraków 19482, druk: Zakłady Graficzne Styl – Kraków ul. Krupnicza 8.

[6] Teofila Klonowskiego, ze śpiewnika Szczeble do Nieba, Poznań 1867; Józefa Mazurowskiego ze śpiewnika Melodye do zbioru pieśni nabożnych katolickich do użytku kościelnego i domowego do grania na organach i śpiewania na cztery głosy, Pelplin 1871 r.; Józefa Nachbara ze zbioru Chorał czyli dostateczny zbiór melodii do przeszło 700 pieśni katolickich, Opole–Berlin 1856.

[7] Śpiewnik kościelny, Warszawa 1953, wydawnictwo Ars Christiana, Drukarnia Związkowa w Krakowie, nakład 10 000 egzemplarzy, stron XVI plus 456.

[8] Gdy popatrzymy na treść pieśni pominiętych w warszawskim wydaniu, nie można oprzeć się wrażeniu, że decyzjami kierowała cenzura i poprawność polityczna trudnego czasu, w którym to wydanie się ukazało (nr zamówienia 566 z 28 stycznia 1953 r., druk ukończono 5 czerwca 1953 r. – J. Stalin zmarł 5 marca).

[9] Śpiewnik kościelny. Wydanie przerobione i powiększone. Praca zbiorowa (jak dowiadujemy się ze wstępu do XXXIV wydania, kolegium redakcyjne wydania z 1959 r. stanowili: ks. Wendelin Świerczek CM – przewodniczący, ks. Leon Świerczek CM, ks. Karol Mrowiec CM i Feliks Rączkowski – organista misjonarskiego kościoła św. Krzyża w Warszawie. Por. Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik kościelny, Opole 1973, s. XI.). Redaktor ks. Wendelin Świerczek CM. Wydawnictwo diecezjalne św. Krzyża, Opole 1959. Na drugiej stronie karty tytułowej zamieszczono aprobatę pierwszego wydania (1878), a następnie: nihil obstat ks. Al.[eksandra] Usowicza CM (cenzora) i wizytatora ks. Józefa Barona CM, Kraków – 9 października 1958 r. oraz aprobatę Kurii Biskupiej w Opolu (L. V. I–103–1958) biskupa Franciszka Jopa i kanclerza Z. Curzydło, Opole – 6 grudnia 1958 r. Nakład 25.000 egzemplarzy oddano do składania 27 października 1958 r., podpisano do druku 5 października 1959 r., druk ukończono w grudniu 1959 r. w Drukarni Narodowej w Krakowie. Stron XI + 595. Według numeracji ciągłej w tym wydaniu znajduje się 570 pieśni. Por. Tadeusz Gocłowski, Kronika. Nowe wydanie «Śpiewnika» Siedleckiego, ,,NP", 1960, t. 11, s. 475.

[10] Wydawnictwo Pallotinum, Poznań 1955. Około 100 pieśni opublikowano w wersji zgodnej z tym poznańskim śpiewnikiem. Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 54.

[12] Por. Karol Michalski, Recenzje i sprawozdania, [w:] ,,NP", 1961, t. 14, s. 290. Artykuł ten (s. 287–292) jest interesującym (z niektórymi spostrzeżeniami trudno się zgodzić, inne są cenne) omówieniem wydania z 1959 r., na tle dziejów śpiewników Mioduszewskiego i Siedleckiego.

[12] Śpiewnik kościelny, Opole 1965; praca zbiorowa; redaktor ks. Wendelin Świerczek CM; Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu; drukarnia: Krakowskie Zakłady Graficzne w Krakowie, ul. Karmelicka 16; nakład 10 000 + 25 egz. Aprobacja ze strony zgromadzenia: nihil obstat ks. Wł.[adysław] Stawinoga CM, pozwolenie na druk ks. Franciszek Myszka CM – 3 lipca 1965 r., ze strony Kurii Biskupiej w Opolu: bp Franciszek Jop i kanclerz ks. A.[ntoni] Adamiuk – Opole 15 sierpnia 1965 r. (W–22/65). Liczba stron 594, ilość pieśni wg numeracji ciągłej 560.

[13] Śpiewnik kościelny, Opole 1966. Wydanie to jest wznowieniem wydania z 1965 r. – 594 strony, 560 pieśni. Odmienne informacje zamieszczone na II stronie karty tytułowej są następujące: nihil obstat ks. Wł. Stawinoga CM, pozwolenie na druk: wizytator ks. Franciszek Myszka CM – 30 lipca 1966 r., aprobata Kurii Biskupiej w Opolu (W–67/66) podpisana przez bpa Franciszka Jopa i kanclerza ks. A. Adamiuka – Opole 12 września 1966 r. Nakład 10 000 + 25 egzemplarzy. Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu, drukarnia: S.P.A. Oddz. Poligraf. Kraków, ul. Krowoderska 52.

[14] Śpiewnik kościelny, Opole 197334; praca zbiorowa; redaktor ks. Wendelin Świerczek CM; Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu – redaktor prowadzący Tadeusz Musiałek; druk: Krakowskie Zakłady Graficzne, Zakład nr 5, Kraków ul. Karmelicka 16; nakład 15 000 egzemplarzy. Ze strony zgromadzenia aprobata: ks. Władysław Stawinoga CM, wizytator ks. Tadeusz Gocłowski CM – Kraków 14 sierpnia 1973 r., ze strony Kurii Biskupiej w Opolu: ks. bp Franciszek Jop, kanclerz ks. A.[lojzy] Sitek – Opole 20 października 1973 r. (W–22/73). Liczba stron XVI + 612. Numeracja ciągła pieśni kończy się liczbą 472 na stronie 461.

[15] Dodatki zamieszczano celem uniknięcia kosztów związanych z kolejną reedycją śpiewnika. Por. Paweł Holc, Rozmowa z ks. prof. Karolem Mrowcem o nowym wydaniu śpiewnika ks. Siedleckiego, ,,Meteor", 1989, nr 2, s. 57.

[16] Podana jest tu informacja o zniszczeniu Archiwum Wydawnictwa podczas II wojny światowej, co zdaniem autora, czyni niemożliwym dotarcie do pełnej wiedzy, a jedynie ograniczenie się do dostępnych egzemplarzy.

[17] Śpiewnik kościelny, Opole 197535; Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu; druk: Krakowskie Zakłady Graficzne, zakład nr 2, ul. Grzegórzecka 23; Kraków; nakład 20 000 egzemplarzy. Jest to przedruk wydania XXXIV. Jako redaktor widnieje nieżyjący wówczas ks. Wendelin Świerczek CM (zm. 1974 r.). Jedyne zmiany dotyczą miejsca druku, inne są też dane pozwolenia opolskiej Kurii Biskupiej: dnia 2 lipca 1975 r. (212/75).
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

WYDANIA NAJNOWSZE Śpiewnika kościelnego x. Jana Siedleckiego CM:

http://sursumcorda.misjonarze.org/index.php/spiewnik-ks-siedleckiego/spiewnik-koscielny-wydania-najnowsze/

Śpiewnik Kościelny – wydania najnowsze
246-siedlecki-1980
wydanie 1980 r.

Kolejne wydanie – XXXVI ukazało się w 1980 r.[1] W nocie Od Redakcji (s. XI) podano skład kolegium redakcyjnego: Ks. Karol Mrowiec (red. nacz.), ks. Marian Michalec CM, ks. Józef Weissmann CM. XXXVI wydanie jest w zasadzie przedrukiem wydania z 1975 r. Wprowadzone zmiany uzasadniono przystosowaniem najbardziej potrzebnych śpiewów do obowiązujących przepisów liturgicznych. Zmiany dotyczą Nieszporów polskich i pogrzebu chrześcijańskiego (Dodatek III), skorygowano też dostrzeżone błędy z wydania XXXV. Redakcja jednocześnie zapowiada ,,gruntowne przerobienie" Śpiewnika, którego nie dokonano w tym wydaniu, z powodu braku czasu, jaki miał do dyspozycji nowy zespół redakcyjny.

Jeżeli chodzi o rzeczone zmiany od s. 446. Wprowadzono trzy formularze nieszporów: niedzielny, o Najświętszym Sakramencie i o Najświętszej Maryi Pannie. Wszystkie podzielono na X części. W III części psałterz podzielono na cztery tygodnie oraz wprowadzono biblijne kantyki w tłumaczeniu Marka Skwarnickiego, do których muzykę ułożyli: Marian Machura i ks. Marian Michalec. W części VII dodano modlitwy wstawiennicze (4) i w cz. IX modlitwy na zakończenie (5 – na różne okresy). Po rozesłaniu (cz. X) podano psalmy do wyboru. Potem następują nieszpory o Najświętszym Sakramencie (X cz.) i Nieszpory o NMP. W tych ostatnich wprowadzono kantyk św. Pawła w tłumaczeniu M. Skwarnickiego, do którego muzykę napisał o. J. Ścibor CSsR.

W Dodatku III, zamieszczono tylko Pogrzeb chrześcijański dorosłych, podzielony na: 1. W domu zmarłego, 2. Procesja do kościoła, 3. W kościele, 4. Procesja na cmentarz, 5. Przy grobie, 6. Złożenie do grobu – układ, wraz z odpowiednimi śpiewami, został zaczerpnięty z rytuału pogrzebowego [2]

247-siedlecki-1982
wydanie 1982 r.

Przedrukiem wydania XXXVI jest wydanie XXXVII z 1982 r., które także ukazało się w Opolu [3], podobnie do wydania XXXVIII z 1985 r.[4] Na stronie 611 XXXVIII wydania, w tytule działów nastąpiła pomyłka w druku: zamiast Dodatek I podano Dodatek II i na odwrót. Wydanie z 1985 r. ma miękką oprawę oraz gorszej jakości druk, zwłaszcza jeżeli chodzi o kolory.

Śpiewnik kościelny uzyskał nowe oblicze w wydaniu XXXIX z 1987 r.[5] Gruntowna redakcja była zapowiadana już w wydaniu z 1980 r. Po przedmowie ks. Feichta z 1928 r. następuje obszerna nota Od Redakcji z 1986 r. (czasami podawane są dwie daty tego wydania: 1986 r. i 1987 r.). We wstępie przypomniano: ,,motywem tych zmian była chęć dostosowania zawartości Śpiewnika do wymogów posoborowej odnowy liturgicznej oraz zaradzenia aktualnym potrzebom duszpasterskim". Po raz kolejny w historii Śpiewnika, w imię przejrzystości, zrezygnowano z tzw. dodatków. Zmieniono układ śpiewnika. Ze względu na przestarzały tekst zrezygnowano z niektórych strof pieśni, usunięto 86 pieśni, wprowadzono zaś 178 – rozpowszechnionych w Polsce. Nadto włączono także 48 zupełnie nowych, nieznanych dotąd śpiewów i pieśni, względnie samych, skomponowanych specjalnie dla tego wydania – melodii[6]. W wyborze wersji danej pieśni, jak również w podejmowaniu decyzji o usunięciu jakiejś pieśni, kierowano się również doświadczeniami i badaniami terenowymi prowadzonymi systematycznie przez Katedrę Hymnologii i Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii Kościelnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego[7]. Za nadrzędne kryterium wyboru tekstów i melodii przyjęto ich liturgiczną przydatność oraz żywotność. Przywrócono usunięty w wydaniu z 1973 r. dział śpiewów łacińskich (we wstępie jest mowa o wydaniu z 1975 r., ale to jest jedynie przedrukiem z 1973 r.), zamieszczając te śpiewy, które są najbardziej konieczne. Dotychczasowe wprowadzenia i objaśnienia okresów roku kościelnego zastąpiono nowymi, opracowanymi przez liturgistę – ks. dr Władysława Bombę CM. Po słowie Od Redakcji podano uzupełniony wykaz dawnych i nowszych śpiewników.

248-siedlecki-1987
wydanie 1987 r

W sumie zaprowadzono 43 działy. Wszystkim pieśniom nadano tytuły. W ramach działów pieśni uszeregowane są alfabetycznie. Przez całe wydanie podana jest numeracja ciągła pieśni, zgodnie z intencją redakcji jest to główny wskaźnik podczas wyszukiwania pieśni[8]. Stąd w wykazie rzeczowym nie podano stron, tylko po prawej stronie tytułów umieszczono numery, a nie – jak dotąd – strony. Strony podano w alfabetycznym spisie. Jest jeszcze spis autorów tekstu i muzyki.

Jeżeli chodzi o ilość pieśni w poszczególnych działach: pieśni na Adwent (21), pieśni na Boże Narodzenie (59), kolędy domowe (22), pieśni na Ofiarowanie Pańskie (3), pieśni na Wielki Post (38), Niedziela Palmowa (6), Wielkie Czwartek (2), Wielki Piątek (2), Wigilia Paschalna (3), procesja rezurekcyjna (3), pieśni na Wielkanoc (23), pieśni na Wniebowstąpienie (3), pieśni do Ducha Świętego (7), pieśni do Trójcy Przenajświętszej (7), pieśni do Serca Pana Jezusa (25), pieśni do Chrystusa Króla (7), pieśni do Najświętszego Sakramentu (47 + śpiew przed ewangelią podczas procesji Bożego Ciała), pieśni ku czci NMP (85), pieśni ku czci św. Józefa (11), pieśni ku czci św. Rodziny (2), pieśni ku czci śś. Aniołów (7), pieśni ku czci śś. Pańskich (65), pieśni przygodne (56), psalmy (16), hymny (60), śpiewy na niedzielne pokropienie (5), msze liturgiczne (7 – dołączono części autorstwa ks. Łasia, ks. Kądzieli, p. Machury), śpiewy międzylekcyjne (23), śpiewy przed ewangelią (18), śpiewy modlitwy powszechnej (11) [9], pieśni mszalne (22), pieśni mszalne dla dzieci (10), śpiewy łacińskie (14 – poza De Angelis i Credo III, znalazła się też Missa bedąca kompilacją poszczególnych –  łatwych, o śpiewie sylabicznym, ew. neumatycznym – części z mszy: XV, XVI i XVIII, tony psalmowe oraz śpiewy łacińskie), nieszpory niedzielne (13), nieszpory o Najświętszym Sakramencie (10), nieszpory o NMP (4), suplikacje (7), Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP (2), Różaniec do NMP (4), Droga krzyżowa dla dorosłych (1), Droga krzyżowa dla dzieci (1), Gorzkie żale (5), Koronka do Bożego Miłosierdzia (4), litanie (7), pieśni za zmarłych (22), pogrzeb chrześcijański dorosłych (11).

Kolędy domowe (pastorałki, kantyczki) zamieszczono po pieśniach na Boże Narodzenie (do tej pory były podane w dodatku, na końcu śpiewnika), wprowadzono dział pieśni na Ofiarowanie Pańskie. Wprowadzono dział pieśni na Wielki Tydzień, a w nim ,,poddziały": na Niedzielę Palmową i poszczególne dni Triduum Paschalnego; wprowadzono dział pieśni ku czci Chrystusa Króla, przestawiono kolejność – pieśni ku czci Najświętszego Sakramentu przesunięto po pieśniach do Najświetszego Serca i po nowym dziale pieśni ku czci Chrystusa Króla, usunięto dział pieśni sodalicyjnych (niektóre pieśni włączono w dział pieśni ku czci NMP), wprowadzono dział psalmów, po nich umieszczono przesunięte z dodatku hymny, zlikwidowano dział: polskie śpiewy liturgiczne, wprowadzając szereg działów począwszy od śpiewów na niedzielne pokropienie (p. wyżej). Zresztą od tego momentu układ i zawartość ma tak duże zmiany, że najlepiej odzwierciedla je podany wyżej opis. Warto zauważyć wprowadzenie do śpiewnika melodii Koronki do Bożego Miłosierdzia [10].

W następnych latach istniały dodruki XXXIX wydania, np. 1990 r., 1994 (ISBN 83–7216–336–7). Ale te miały już miejsce w drukarni i Wydawnictwie Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie. Niemal każdy dodruk posiada drobne poprawki.

249-siedlecki-2001-2006
wydania 2001-2006 r.

XL wydanie Śpiewnika kościelnego ukazało się w 2001 r.[11] Po tradycyjnie zamieszczanej Przedmowie ks. Feichta do Wydania jubileuszowego, podano notę Od Redakcji, potem zestawienie śpiewników (uzupełnione). Na końcu tradycyjnie znajdują się trzy spisy: rzeczowy, alfabetyczny, autorów. Rzeczowy zawiera tytuły działów oraz pieśni – z lewej strony tytułu pieśni kolejny jej numer, z prawej numer strony[12]. Także spis alfabetyczny posiada z lewej strony numer, z prawej stronę. Na końcu podano ułożony alfabetycznie spis autorów, jednak bez podania (co dotąd, od 1928 r., było praktykowane) numerów i tytułów ich utworów.

Z noty Od Redakcji dowiadujemy się, że głównym motywem nowego wydania jest ,,potrzeba ciągłego dostosowywania repertuaru pieśni i śpiewów do aktualnych wymogów liturgiczno-pastoralnych". A więc motyw niezmienny od lat. Usunięto 64 pieśni, które utraciły swoją żywotność, oraz wykreślono niektóre strofy z powodu przestarzałego języka lub treści. Wprowadzono zaś 58 nowych pieśni i 18 śpiewów (antyfon, zawołań)[13].

We wstępie nie ma mowy o autorze nowych lub zredagowanych wprowadzeń liturgiczno-dogmatycznych do poszczególnych działów. Możemy się domyślać, że jest nim liturgista – ks. dr Tarsycjusz Sinka CM[14], redaktor tego wydania. W układzie pieśni na szczególną uwagę zasługują dwie zmiany dokonane wskutek dostosowania układu pieśni do charakteru i głównych tematów roku liturgicznego. Naruszono dotychczas nietykalne monolity: pieśni na Adwent podzielono – zgodnie z liturgią Kościoła[15] – na dwie części. Pieśni z pierwszej części przeznaczone są do wykonywania podczas Adwentu[16] do 16 grudnia (nr 1–9), śpiewy części drugiej przeznaczone są na ostatni tydzień Adwentu [17] (nr 10–18). Podobnie podzielono pieśni śpiewane podczas Wielkiego Postu: na pieśni pokutne oraz pieśni o Męce Pańskiej[18]. De facto Wielki Post w liturgii ma charakter pokutny, dopiero ostatni tydzień przybiera charakter pasyjny. Oczywiście w tradycji ludowej pasyjne pieśni śpiewa się przez cały Wielki Post, zwłaszcza podczas nabożeństw pasyjnych. Jeśli chodzi o inne zmiany zauważamy tytuły działów Pieśni własne o świętych oraz Pieśni wspólne o świętych (podobne do tytułów tekstów mszalnych i brewiarzowych). Zlikwidowano obecny w poprzednim wydaniu dział Psalmy, śpiewy w nim zawarte albo usunięto, albo włączono np. w dział pieśni przygodnych. Wprowadzono nowy i bardzo ważny z punktu liturgicznego dział: Sakramenty i sakramentalia [19]. W Nieszporach, wzorem Śpiewnika liturgicznego[20], wprowadzono antyfony do psalmów.

Podział na działy nie jest zbyt przejrzysty, dlatego ścisłe określenie ich ilości jest trudne, wydaje się, że jest ich około 48[21]. Więcej powie poniższe omówienie. Pieśni na Adwent: cz. I – do 16 grudnia (9), cz. II – do 17 grudnia (9), pieśni na Boże Narodzenie (48), kolędy domowe (13), pieśni na Ofiarowanie Pańskie (30), pieśni na Wielki Post: cz. I – pieśni pokutne (15), cz. II – pieśni o Męce Pańskiej (32), śpiewy na Wielki Tydzień (14), pieśni na Wielkanoc (23), pieśni na Wniebowstąpienie (4), pieśni do Ducha Świętego (7), pieśni do Trójcy Przenajświętszej (4), pieśni do Najświętszego Sakramentu (51), pieśni do Serca Pana Jezusa (23), pieśni do Chrystusa Króla (6), pieśni ku czci NMP (89), pieśni ku czci św. Józefa (7), pieśni ku czci św. Rodziny (2), pieśni ku czci śś. Aniołów (4), pieśni własne o świętych (57), pieśni wspólne o świętych (12), pieśni przygodne (59), hymny (6), pieśni za zmarłych (10), pieśni mszalne (6, albo inaczej liczone – 12), inne śpiewy mszalne (14), śpiewy na niedzielne pokropienie (3), msze liturgiczne (4 – komplety), części mszy do wyboru (14), śpiewy międzylekcyjne (25), modlitwa powszechna (4), Śpiewy łacińskie (15)[22], Sakramenty i sakramentalia[23]: chrzest (2), pokuta (3), kapłaństwo (2), małżeństwo (1), rocznica konsekracji kościoła (2), Nieszpory: nieszpory niedzielne (19), nieszpory o Najświętszym Sakramencie (8), nieszpory o NMP (6), Nabożeństwa: nabożeństwo Eucharystyczne (3), suplikacje (4), Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP (2), Różaniec (dwa sposoby odmawiania po cztery części – z częścią światła włącznie), Droga krzyżowa (2 – dla dorosłych i dla dzieci), Gorzkie żale (4 – melodie), Koronka do Bożego Miłosierdzia (4 śpiewy), litanie (8), pogrzeb chrześcijański (11).

W cytowanym artykule z 1983 r. ks. Mrowiec stawia Śpiewnik kościelny ks. Siedleckiego na czele polskich śpiewników kościelnych XX w. Pisze m.in. o trzech głównych czynnikach, które wpłynęły na jego wysoką pozycję: 1. złota proporcja z jaką Śpiewnik przechowuje zarówno pieśni stare, tradycyjne, jak i pieśni nowe, współczesne; 2. otwartość na repertuar ludowy z różnych regionów Polski; 3. zamieszczanie pieśni wyrosłych z narodowej tradycji muzycznej, tym samym bliskich psychice i polskiemu temperamentowi[24].

250-siedlecki-cantionale-ecclesiasticum-1886
Cantionale Ecclesiasticum, 1886 r.

W 1882 r. ks. Jan Siedlecki wydał także Cantionale ecclesiasticum[25]. Kancjonał ten jest przeróbką Kancjonału – ks. P. Rzymskiego i ks. A. Dorobisa, dokonaną przez kapłana diecezji kujawsko-kaliskiej ks. K. Waberskiego[26]. Zawiera jednak dużo błędów w zapisie melodii i nie uwzględnia wiedzy teoretycznej o chorale gregoriańskim. W dostępnym mi egzemplarzu z 1886 r., wydanym w drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego, przedrukowano imprimatur z 1880 r., oraz reimprimatur z 1885 r. Egzemplarz ten posiada stron 386 oraz 42 w numeracji rzymskiej. Zawarte są w nim: śpiewy łacińskie na procesje (Processionalis ordinarium), następnie śpiewy według kalendarza liturgicznego, ropoczynając od I Niedzieli Adwentu, przy czym objaśnienia, wskazówki są w języku polskim. Kancjonał zawiera także 3 Litanie w języku polskim i 25 pieśni w języku polskim. Po tych pieśniach zamieszczone jest Funebrale, czyli modlitwy pogrzebowe w języku łacińskim, zakończone procesją na Dzień Zaduszny w języku polskim, zwieńczone trzygłosowym Libera Kielcense. Potem następuje część druga kancjonału, przeznaczona do użytku kościoła katedralnego lub większego, a w niej m.in.: tony lekcji, ewangelii, kapitulów i oracji. Na stronach 329–365 podana jest Nauka śpiewu gregoryańskiego albo choralnego i główne jego zasady i przepisy. Po czym zamieszczono tony psalmowe, tony na Gloria, Credo, Ite missa est, benedicamus Domino. W dodatku paginowanym cyframi rzymskimi podane są lamentacje na Wielki Tydzień.

Kolejne wydania tego kancjonału: w przeróbce misjonarzy krakowskich, Cracoviae 1922, s. 452; toż Kraków 1925, nakładem Congregatio Missionis. W XX w. kancjonał ten ustąpił miejsca Kancjonałowi ks. Wacława Gieburowskiego (Dr Venceslaus Gieburowski, Cantionale ecclesiasticum), wydanemu w Poznaniu w 1926 r. W 1950 r. wyszedł Kancjonał kościelny ks. Gieburowskiego w opracowaniu ks. Gerarda Mizgalskiego, Poznań–Warszawa–Lublin 1950.

_________________________________



[1] Śpiewnik kościelny, Opole 198036; wydanie zmienione; praca zbiorowa; redaktor: ks. Karol Mrowiec CM; Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu; Drukarnia Narodowa, Zakład nr 4, ul. Grzegórzecka 23 w Krakowie; nakład 20 000 egzemplarzy. Liczba stron XVI + 623. Ze strony zgromadzenia aprobaty udzielili: ks. Aleksander Usowicz CM i wizytator ks. Tadeusz Gocłowski CM – Kraków 20 lipca 1980 r. Ze strony kurii Biskupiej w Opolu: bp. A.[lfons] Nossol i kanclerz ks. A. Sitek – Opole, 26 lipca 1980 r. (W–22/80).

[2] Por. Obrzędy pogrzebu, Katowice 1977.

[3] Śpiewnik kościelny, Opole 198237; wydanie zmienione; Wydawnictwo św. Krzyża w Opolu; Drukarnia Narodowa, Zakład nr 4, ul. Grzegórzecka 23 w Krakowie; nakład 40 000 + 350 egzemplarzy. Wydanie to jest wiernym przedrukiem wydania XXXVI.

[4] Śpiewnik kościelny, Opole 198538; wydanie zmienione; stron XVI + 623. Jest wznowieniem wydania XXXVI. Zmiany jakie dostrzeżono: nakład 30 000 + 350 egzemplarzy; oddano do druku w lipcu 1985 r., druk ukończono w sierpniu 1985 r.; Zakłady Graficzne w Katowicach, Zakład nr 2, Chorzów, ul. Belojannisa 15.

[5] Śpiewnik kościelny, Kraków 198739; Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy ,,Nasza Przeszłość"; Drukarnia Narodowa w Krakowie (zam. 339/87); nakład 25 000 egzemplarzy; kolegium redakcyjne: ks. Karol Mrowiec CM (red. nacz.), ks. Marian Michalec CM, ks. Józef Weissmann CM. Jeżeli chodzi o pozwolenia – zawiera tylko imprimatur: wizytatora Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji ks. Władysława Bomby CM – Kraków 27 lutego 1987 r., nr 132/87. Usunięto tradycyjnie dotąd zamieszczane pozwolenie z 1878 r. Liczba stron XVI + 894. Ilość pieśni wg numeracji ciągłej – 690.

[6] Zamieszczono np. 45 kompozycji ks. Michalca, podczas gdy w wydaniu z 1980 r. były tylko 2. Stąd niektórzy ironicznie nazywają wydanie XXXIX – Michalcowym. Dodano 18 kompozycji Ireny Pfeiffer, podczas gdy w wydaniach od 1959–1982 były tylko 3 itd.

[7] Por. P. Holc, Rozmowa z ks. prof. Karolem Mrowcem..., dz. cyt., s. 60. Trzeba zauważyć, że ks. Mrowiec był redaktorem naczelnym nie tylko Śpiewnika kościelnego – ks. J. Siedleckiego, ale także zatwierdzonego przez Episkopat Polski Śpiewnika Liturgicznego (Lublin 1991). Nadto przez 14 lat był kierownikiem Instytutu Muzykologii Kościelnej KUL, inicjatorem badań nad religijnym folklorem muzycznym w Polsce.

[8] Na różnych zajęciach ze śpiewu, ks. M. Michalec powtarzał do znudzenia: ,,w śpiewniku Siedleckiego podajemy numery, nie strony". Każdy wiedział, jaka pieśń kryje się pod numerem 202, 233, 137, 459, 666. Podawanie numeru jest rzeczywiście korzystniejsze, gdyż oznacza on całą pieśń, która czasem znajduje się na dwóch stronach oraz wskazuje na pożądaną, ewentualną wersję pieśni (na danej stronie mogą się znajdować np. dwie wersje melodyczne).

[9] Część błędów udało się poprawić dopiero w obecnym wznowieniu XL wydania, z 2007 r.

[10] Zamiast tradycyjnych, śpiewanych w Łagiewnikach melodii I. Pfeiffer, wprowadzono nowe melodie ks. M. Michalca.

[11] Śpiewnik kościelny, Kraków 200140; kolegium redakcyjne: ks. Karol Mrowiec (red. naczelny), ks. Marian Michalec CM, ks. Tarsycjusz Sinka CM; opracowanie graficzne ks. Wacław Piszczek CM; nihil obstat wizytatora Polskiej Prowincji Zgromadzenia Misji ks. Bronisława Sieńczaka CM – Kraków, 23 maja 2001 r. (Nr 38/W/01). Liczba stron 831 (zlikwidowano paginację rzymską), ilość śpiewów w numeracji ciągłej – 606.

[12] Spis rzeczowy graficznie przedstawia się mniej przejrzyście niż wszystkie wydania dotąd. Tytuły działów zlewają się z tytułami pieśni, nie ma światła pomiędzy nimi. Mimo użycia dużych czcionek, taki układ wydaje się mniej czytelny.

[13] Prosta matematyka nie ma tutaj nic do powiedzenia, a to z powodów o których pisałem wcześniej (różne podejścia do numeracji pieśni i śpiewów). Ilość pieśni 690 (z wydania XXXIX) minus 64 równa się 626, plus choćby samych pieśni 58 (bez śpiewów), równa się 684. Tymczasem autorzy we wstępie podają, że ,,pozycji" jest w śpiewniku 606.

[14] Tak, jak na poprzednie wydanie ogromny wpływ poza ks. K. Mrowcem – miał ks. M. Michalec, tak to wydanie w dużej mierze ukształtował ks. T. Sinka.

[15] Liturgia pierwszej części Adwentu akcentuje oczekiwanie na drugie przyjście Chrystusa w dniu ostatecznym. Dopiero od 17 grudnia teksty liturgiczne mówią o bezpośrednim przygotowaniu do uroczystości Narodzenia Pańskiego. Por. Tarsycjusz Sinka, Zarys liturgiki, Kraków 2003, s. 120.

[16] Adwent rozpoczyna się od I Nieszporów niedzieli, która wypada 30 listopada, lub jest najbliższa tego dnia.

[17] Adwent kończy się przed I Nieszporami Narodzenia Pańskiego.

[18] W tekstach liturgicznych Wielkiego Postu występują trzy tematy: pokuta, chrzest, Męka Pańska. Temat pasyjny w liturgii wielkopostnej obejmuje właściwie tylko Wielki Tydzień, począwszy od Niedzieli Palmowej Męki Pańskiej. Por. T. Sinka, Zarys liturgiki, dz. cyt., s. 128–131.

[19] Por. Śpiewnik Liturgiczny, red. Karol Mrowiec, Lublin 1991, s. 427–435.

[20] Por. tamże, s. 452–455. Śpiewnik Liturgiczny posiada aprobatę Konferencji Episkopatu Polski, jest oficjalnym śpiewnikiem Kościoła katolickiego w Polsce i decyzją Episkopatu: ,,stanowi obowiązujący wzorzec wykonywania pieśni". Por. tamże, s. 6.

[21] Warto spojrzeć np. na pieśni mszalne: co tu jest działem, a co nie. Poza tym nie wiadomo, jak liczyć dwie części pieśni wielkopostnych, tym bardziej że pieśni pokutne mogą być używane nie tylko podczas Wielkiego Postu, ale i na nabożeństwach pokutnych poza Wlk. Postem itd. Poza tym tytuły działów nie są konsekwentne: raz tytuł pieśni na Adwent, po czym jest sama nazwa okresu Boże Narodzenie.

[22] M.in. zredagowano i nadano błędny tytuł Missa XVI kompilacji części mszalnych, która to kompilacja zawarta była w wyd. XXXIX.

[23] W dziale Sakramenty i sakramentalia zamieszczone są śpiewy przy sprawowaniu sakramentów oraz przy obchodach rocznicy konsekracji kościoła. Nie ma jednak zapowiedzianych w tytule śpiewów przy sprawowaniu sakramentaliów.

[24] Por. K. Mrowiec, Zapomniana rocznica..., dz. cyt., s. 55.

[25] Cantionale ecclesiasticum ad usum Ecclesiarum Poloniae juxta decreta synodorum praesertim Synodi Petricoviensis cum adnotationibus caeremoniarum et instructione ad cantum choralem. Sumptibus et proprietas Joannis Siedlecki, Kraków 1882; drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego; stron 381.

[26] Reklamowany w ,,Dobrym Pasterzu", Lwów 1883, s. 69, (AMS). W podobnej formie, w roku 1864 w Gnieźnie, został wydany Cantionale ecclesiasticum autorstwa Laurentium [Wawrzyniec] Grabski; wydanie kolejne w 18732. W 1892 r. w Poznaniu, także Józef Surzyński wydał swój Cantionale ecclesiasticum; w 1905 r. wyszło III wydanie.
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

A tutaj tak w skrócie:

http://sursumcorda.misjonarze.org/index.php/2013/06/spiewnik-siedleckiego-historia/

Siedlecki.02.002
Śpiewnik ks. Siedleckiego
Opublikowano 19 czerwca, 2013 przez admin2
Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne dla użytku młodzieży szkolnej wydany w Krakowie w 1876 r., podzielony został na 14 działów, w ramach których pieśni są numerowane i ułożone alfabetycznie. Śpiewnik rozpoczyna pieśń do Ducha św. przed i po nauce, potem następują msze, czyli pieśni mszalne (4 msze – w skład jednej mszy wchodzą śpiewy na: introit, gloria, ewangelia, credo, offertorium, Sanctus, podniesienie, Agnus Dei, podczas Komunii św., koniec mszy), dopiero po nich autor podaje pieśni w kolejności według roku liturgicznego, czyli począwszy od adwentowych (2), pieśni na Boże Narodzenie (14), pieśni na Wielki Post (4), pieśni wielkanocne (4), pieśni na Zielone Świątki (1), na Boże Ciało (7). Dalej są pieśni: o NMP (9), przygodne (11), za ,,umarłych" (3), suplikacje (2), do śś. Pańskich (4) i na dni krzyżowe (1 – ale w sumie jest tu Litania do Wszystkich Świętych oraz Ps LXIX wraz z szeregiem modlitw). Ostatnią pieśnią jest Hymn za Cesarza. Na końcu zamieszczono ,,spis przedmiotów" ułożony według treści w śpiewniku. W poszczególnych działach podane są pierwsze słowa pieśni i numer strony. Najliczniejsze są działy pieśni na Boże Narodzenie i pieśni przygodne. Autor nie podaje w śpiewniku informacji dotyczących pochodzenia pieśni ani autorstwa, ani miejsca, część pieśni nie posiada nawet tytułów.

Śpiewnik kościelny uzyskał nowe oblicze w wydaniu XXXIX z 1987 r. Gruntowna redakcja była zapowiadana już w wydaniu z 1980 r. Po przedmowie ks. Feichta z 1928 r. następuje obszerna nota Od Redakcji z 1986 r. (czasami podawane są dwie daty tego wydania: 1986 r. i 1987 r.). We wstępie przypomniano: ,,motywem tych zmian była chęć dostosowania zawartości Śpiewnika do wymogów posoborowej odnowy liturgicznej oraz zaradzenia aktualnym potrzebom duszpasterskim". Po raz kolejny w historii Śpiewnika, w imię przejrzystości, zrezygnowano z tzw. dodatków. Zmieniono układ śpiewnika. Ze względu na przestarzały tekst zrezygnowano z niektórych strof pieśni, usunięto 86 pieśni, wprowadzono zaś 178 – rozpowszechnionych w Polsce. Nadto włączono także 48 zupełnie nowych, nieznanych dotąd śpiewów i pieśni, względnie samych, skomponowanych specjalnie dla tego wydania – melodii. W wyborze wersji danej pieśni, jak również w podejmowaniu decyzji o usunięciu jakiejś pieśni, kierowano się również doświadczeniami i badaniami terenowymi prowadzonymi systematycznie przez Katedrę Hymnologii i Folkloru Religijnego w Instytucie Muzykologii Kościelnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Za nadrzędne kryterium wyboru tekstów i melodii przyjęto ich liturgiczną przydatność oraz żywotność. Przywrócono usunięty w wydaniu z 1973 r. dział śpiewów łacińskich (we wstępie jest mowa o wydaniu z 1975 r., ale to jest jedynie przedrukiem z 1973 r.), zamieszczając te śpiewy, które są najbardziej konieczne. Dotychczasowe wprowadzenia i objaśnienia okresów roku kościelnego zastąpiono nowymi, opracowanymi przez liturgistę – ks. dr Władysława Bombę CM. Po słowie Od Redakcji podano uzupełniony wykaz dawnych i nowszych śpiewników.

Dalsze i rozszerzone informacje na temat śpiewnika można znaleźć tutaj
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

Krótkie podsumowanie "epokami wydawniczymi":


I) lata 1876-1902 "Śpiewniczek..." ułożony przez x Jana rozrasta się o kolejne dodatki, nabożeństwa etc. Np. są pieśni na Majówkę młodzieżową!
wydawany głównie w Krakowie, ale też w Warszawie w 1902, trafia również za ocean to wychództwa polskiego
Najciekawsze wydanie z tej epoki moim zdaniem jest z roku 1880, bowiem zawiera aż 2 uzupełnienia i dodatek,  a także warszawską melodję Gorzkich Żalów z 1880 roku, ministranturę etc


II) lata 1908-1922 "Śpiewniczek..." już trochę wcześniej przejęty przez Wydawnictwo Księży Misjonarzy przechodzi w 1908 pierwszą restrukturyzację, już wtedy usuwa się nadliczbowe zwrotki i mamrze przy tekstach i melodjach, zmienia się rytmy i w ogóle dokonuje się dosyć poważnych zmian. Wydanie z 1908 roku jest powielane w obu Amerykach. W kolejnych latach wznawia się wydanie z 1908 z dodatkami typu Hymny nieszporne etc


III) lata 1928-1953  x Jan Siedlecki "Śpiewnik kościelny" Wydanie Jubileuszowe - najbardziej "siedlecki" ze wszystkich siedleckich. Od 1928 roku co i rusz przedrukowywany aż do roku 1953, gdzie wprowadza się już drobne zmianki.  Odpowiada za całość z nadania misjonarzy x Wendelin Świerczak CM


IV) lata 1959-1965 powolne dostosowywanie "Śpiewnika" do zmieniającej się rzeczywistości liturgicznej.


V) 1973 - > aż do dzisiaj; "Śpiewnik..." jest dostosowany do nabożeństw religii Novus Ordo, z każdym wydaniem wiele traci.
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Kefasz

Wydanie drugie, amerykańskie, Chicago  str158
http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b5091183;view=1up;seq=5


Wydanie amerykańskie, rok 1901 str 514+xviii
http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.b5106630;view=1up;seq=2

Można przeglądać, niestety żeby ściągnąć należy być jednym z partnerów hathitrust, cokolwiek to znaczy. Zastanawia mnie, że jeśli już skany są sygnowane google books oraz university of winconsin, to dlaczego na googlach tego nie znajduję?


Wydanie V, rok 1908 str 514
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=154352&from=FBC

Wydanie XI, rok 1922
http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=23401&from=FBC
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Pius

Ileż razy płakałem słuchając hymnów Twoich i kantyków, wstrząśnięty błogim śpiewem Twego Kościoła. Głosy te wlewały się do moich uszu, a gdy Twoja prawda ściekała kroplami do serca, parowało z niego gorące uczucie pobożnego oddania.
                                            -św. Augustyn z Hippony

Pius

Ileż razy płakałem słuchając hymnów Twoich i kantyków, wstrząśnięty błogim śpiewem Twego Kościoła. Głosy te wlewały się do moich uszu, a gdy Twoja prawda ściekała kroplami do serca, parowało z niego gorące uczucie pobożnego oddania.
                                            -św. Augustyn z Hippony

zolwikolew

Tej informacji jeszcze tu nie ma, więc pora nadrobić:
XLI wydanie Śpiewnika kościelnego zostało uznane ogólnopolskim śpiewnikiem liturgicznym przez Episkopat.
Zdjęcie ze strony http://spiewniksiedleckiego.pl/
 
Bardzo proszę mi nie "panować". Mariusz sum

Rorantysta

Z pewnym opóźnieniem nabyłem najnowszy ogólnopolski śpiewnik liturgiczny zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski, czyli XLI wydanie Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego. Mogę więc pokrótce opisać cechy tego wydania.
Jest to pierwsze wydanie nowej redakcji śpiewnika: redaktora naczelnego - ks. Wojciecha Kałamarza CM i ks. Andrzeja Ziółkowskiego CM. Śpiewnik wyszedł w wersji  z nutami i w wersji zawierającej jedynie teksty. Ma też własną stronę internetową .Dalsze uwagi dotyczyć będą edycji z nutami, gdyż taką nabyłem.
Znacznie wzrosła objętość śpiewnika. Liczy on obecnie 1422 strony (cały śpiewnik ma jednolitą numerację od 1 do 1422). Wysokość okładki: 17,2 cm (podobnie jak poprzednie wydania, choć wydanie XL ukazywało się chyba również w nieco mniejszym formacie).
Na ten wzrost objętości złożyło się kilka czynników.
Pierwszy to dodanie nowych pieśni - w tym pieśni o świętych, pieśni ze śpiewników protestanckich, poszerzenie działu śpiewów łacińskich i śpiewów z Taize. Niestety śpiewy łacińskie zostały zapisane tzw. notacją J. Kronsteinera - czyli jednolite okrągłe nutki na pięciolinii - z tego nie da się śpiewać. Śpiewy z Taize zostały zaś w większości podane w wersji jednogłosowej. Myślę, że to bez sensu, jeśli już dodawać te utwory, to co najmniej w wersji 2 głosowej. Próbowałbym je też przypisać do konkretnego okresu liturgicznego, a nie tworzył osobny dział, który jako jedyny gromadzi utwory ze względu na miejsce powstania, a nie miejsce w liturgii.
Redaktorzy deklarują, że przywrócili w wielu pieśniach większą liczbę zwrotek. Jednak ja nadal w wielu miejscach widzę "ogryzki" pieśni, w paru miejscach jest powrót do stanu z wyd. XXXIX. Może są bardziej chlubne przypadki przywrócenia całego tekstu, ale na razie takich nie znalazłem.
Kolejnym czynnikiem, który wpłynął na wzrost objętości jest unikanie przenoszenia nut na kolejną stronę, gdy powoduje to konieczność odwrócenia kartki i wymóg by pod nutami była co najmniej jedna zwrotka tekstu. Powstałe puste miejsca zostały wypełnione cytatami z Pisma Świętego i Ojców Kościoła.
Na stronie internetowej śpiewnika jest szereg artykułów opisujących proces przygotowania wydania, przybliżający problemy przed jakimi stawali wydawcy.
W sumie myślę, że jest to wydanie wyraźnie lepsze od poprzedniego, plusy przeważają nad minusami, ale na pogłębioną recenzję stać mnie będzie za kilka miesięcy, gdy sprawdzę jak śpiewnik sprawdza się w warunkach bojowych.
Już jednak dziś mogę zadeklarować, że nowy Siedlecki  nie spowoduje zarzucenia prac nad moimi własnymi śpiewnikami. W drukarni jest już mój śpiewnik roratni, a w opracowaniu kolędowy, ale o tym napiszę osobno w stosownych działach i wątkach.

Kefasz

Cytatdodanie nowych pieśni - w tym pieśni o świętych, pieśni ze śpiewników protestanckich, poszerzenie działu śpiewów łacińskich i śpiewów z Taize. Niestety śpiewy łacińskie zostały zapisane tzw. notacją J. Kronsteinera - czyli jednolite okrągłe nutki na pięciolinii - z tego nie da się śpiewać. Śpiewy z Taize zostały zaś w większości podane w wersji jednogłosowej.

Kolejnym czynnikiem, który wpłynął na wzrost objętości jest unikanie przenoszenia nut na kolejną stronę, gdy powoduje to konieczność odwrócenia kartki i wymóg by pod nutami była co najmniej jedna zwrotka tekstu. Powstałe puste miejsca zostały wypełnione cytatami z Pisma Świętego i Ojców Kościoła.

Czym argumentują korzystanie ze źródeł protestanckich?
Kim jest Kronsteiner? Co za cechy ma jego notacja?

Zamiast wypełniać cytatami można było w pustki wlepić wersy i modlitwy okazjonalne, tak jak w 19 wiecznych śpiewnikach/
Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

zolwikolew

Cytat: Kefasz w 15-11-2016, 01:18:30
Cytat
Kim jest Kronsteiner? Co za cechy ma jego notacja?


Materiał poglądowy, ale z wydania XXXIX, nowegom jeszcze nie nabył. Piszą, (np tu-> http://spiewniksiedleckiego.pl/?page_id=12 ) że nieco zmodyfikowali ten zapis w obecnym wydaniu.
Bardzo proszę mi nie "panować". Mariusz sum

Rorantysta

Cytat: Kefasz w 15-11-2016, 01:18:30
Czym argumentują korzystanie ze źródeł protestanckich?
Z Przedmowy do wydania XLI:
"W duchu jedności rodziny chrześcijańskiej włączyliśmy do tego wydania pieśni protestanckie."
To jedyne zdanie na ten temat.
Cytat: Kefasz w 15-11-2016, 01:18:30
Kim jest Kronsteiner? Co za cechy ma jego notacja?
Josef Kronsteiner (także Joseph Kronsteiner; * 15 lutego 1910 w Losenstein; † 15 maja 1988 w Linz), austriacki kompozytor
Brat Hermanna Kronsteinera.
Od 1943 przez 38 lat Kapelmistrz katedralny w Linzu.
Wykładowca w Seminarium Duchownym w Linzu.
Członek Diecezjalnej Komisji Muzyki Sakralnej w Linzu.
Jako kapłan pracował w Minoritenkirche i jako przeciwnik reformy liturgicznej odprawiał nadal Mszę trydencką.
Bracia Kronsteiner byli w przyjaznych stosunkach z Josephem Ratzingerem i Georgiem Ratzingerem.
(na podstawie Wikipedia, Die freie Enzyklopädie)

Notacja Kronsteinera: załączam ten sam fragment. co zolwikolew z najnowszego wydania.

Kefasz

Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina

Owca

AMDG
Ite inflammate omnia!

Kefasz

Pomniki tradycji śpiewaczej:
śpiewniki -> http://chomikuj.pl/Pjetja   !  11-II-14  !
1.Zbiór Pieśni Nabożnych=Śpiewnik Pelpliński=Keller
2.Śpiewnik Kościelny - Mioduszewski, Siedlecki
3.Cantionale ecclesiasticum - różne
4.książki dla kantorów i organistów
prócz tego; ministrantura, liturgika, łacina