Dzieciątko się narodziło [nuty]

[Rorantysta]

wg Ks. Jan Siedlecki, Śpiewnik Kościelny[Siedl. 1928]
tłumaczenie łacińskiej kolędy Puer natus in Betleem (XIV w.), Rękopis Biblioteki PP Benedyktynek w Staniątkach (sygn St. 3) prawdopodobnie XVI w.,

Dzieciątko się narodziło

1. Dzieciątko się narodziło,  * Wszystek świat uweseliło. * Wesoła nowina, * powiła nam Syna * Maryja!
2. Wzięło na się człowieczeństwo, * Co pokryło Jego Bóstwo. * Wesoła ...
3. Poznał-ci to wół i osieł, * Iż był to niebieski Poseł. * Wesoła ...
4. Trzej królowie przyjechali, * Dary Mu trojakie dali. * Wesoła ...
5. Wchodząc do szopy, klękali, * Bogu cześć, chwałę oddali. * Wesoła ...
6. Przyniesli Mu dary, oto: * Mirę, kadzidło i złoto. * Wesoła ...
7. Na to Boże Narodzenie, * Wesel się wszystko stworzenie. * Wesoła ...
8. Świętą Trójcę wysławiajmy, * Bogu cześć i chwałę dajmy. * Wesoła ...

[Rorantysta]

wersja wg rękopisu Biblioteki PP Benedyktynek w Staniątkach (sygn St. 3), transkrypcja: Kolędy polskie. Średniowiecze i wiek XVI, Warszawa 1966, red. Juliusz Nowak - Dłużewski

Dzieciątko się narodziło

Dzieciątko się narodziło,
Wszystek świat uweseliło.
   Weselcie się, radujcie się
   Na to Nowe Lato.

Przyjął na się człowieczeństwo,
Co znaczyło Jego Bóstwo.
   Weselcie się ...

Poznał-ci to wół i osieł,
Iż był to niebieski poseł.
   Weselcie się ...

Trzej Królowie przyjechali,
Troje mu dary dawali.
   Weselcie się ...

Na sienie leżał we żłobie,
Który króluje na niebie.
   Weselcie się ...

Wszedszy do domu społecznie
Witali króla obecnie.
   Weselcie się ...

Na to Boże Narodzenie
Chwal Boga wszelkie stworzenie.
   Weselcie się ...

Chwała bądź Bogu miłemu,
Synowi, Duchu Świętemu.
   Weselcie się ...

[knrdsk1]

Śpiewnik Pelpliński

Pieśni na Nowy Rok.
Pieśń I.

Dzieciątko się narodziło,
Wszystek świat uweseliło.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Wzięło na się człowieczeństwo,
Co pokryło Jego Bóstwo.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Poznałci to wół i osieł,
Iż to był niebieski poseł.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Trzej Królowie przyjechali,
Troje Mu dary dawali.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Wchodząc do szopy klękali,
Bogu cześć, chwałę oddali.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Przynieśli Mu dary, oto
Mirę, kadzidło źłoto,
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Na to Boże narodzenie
Wesel się wszystko stworzenie.
   Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

Świętą Trójcę wyznawajmy,
Bogu cześć i chwałę dajmy.
    Weselmy się, radujmy się
   Na ten to Nowy Rok.

[Gałązek]

Poniższa melodia pochodzi z wciąż żywej tradycji podkrośnieńskiej wsi Łężany (Podkarpacie). Ciekawostką jest fakt, że słowa refrenu zmieniają się - w zależności od tego, czy pieśń śpiewana jest w ostatnim dniu starego i pierwszych dniach nowego roku (Weselmy się, radujmy się na ten, na ten Nowy Rok), czy w pozostałe dni "okresu kolędowego" (jak w zapisie pod nutami). (B. Gałązka, Kolędy Podkarpacia, t. 1, Podgórze I, Krosno 2004-2007, s. 223)

[knrdsk1]

Fajnie, że jest zapis starej melodii, i że ciągle żywa! a Ty z Łęzan właśnie jesteś, albo z okolic?

[Gałązek]

Jestem z Krosna. Mieszkam w sercu Podkarpacia, które - jako region szczególnie przywiązany do szeroko rozumianej tradycji - jest tak miłe sercu miłośnika tradycyjnego śpiewu ludowego. Od dziesięciu lat prowadzę tu badania śpiewów religijnych i obrzędowych zachowanych w żywej i ginącej tradycji - dokumentując "u źródeł" (czyli podczas wywiadów terenowych z przedstawicielami najstarszego pokolenia pełniącymi w lokalnych społecznościach funkcję przewodników śpiewu) bogactwo melodii i tekstów. Owocem badań są publikacje książkowe, ale idea tego Śpiewnika/Forum pozwoli mi - mam nadzieję - dzielić się z Państwem tą drogą melodiami zasługującymi na przetrwanie w czasach tak okrutnych dla tradycyjnego śpiewania.
Pozdrawiam serdecznie,
Bartek Gałązka

[Tomek Torquemada]

Obejrzałem mapkę z obszarem badań Kolegi - moje ukochane okolice wakacyjne z czasów studenckich (Wola Niżna, Jaśliska, Posada Jaśliska, Dukla) :-)

[knrdsk1]

Szacunek dla człowieka czynu i miłośnika tradycyjnego śpiewu ludowego! Zapraszamy serdecznie do współtworzenia naszej strony :-)

[tomas_wawa]

Dostateczny śpiewnik kościelny i domowy wraz z książką modlitewną, 1882 r., zamieszcza tę pieśń pod nr 61, w identycznym brzmieniu, jak w Śpiewniku Pelpińskim z pewną różnicą w refrenie, a mianowicie:
Radujmy się, weselmy się, w tym to Nowym Roku

[knrdsk1]

2 melodie wg X.M.M.Mioduszewskiego:

[knrdsk1]

... i trzecia, z tego samego źródła:

[Gałązek]

W dekanacie rymanowskim diecezji przemyskiej (parafie Iwonicz, Rogi, Jaśliska) istniał zwyczaj śpiewania tej właśnie kolędy jako pieśni przed kazaniem (w okresie Bożego Narodzenia, w miejsce pieśni do Ducha Świętego). W tej okolicy funkcjonowały odmiany pierwszej z melodii podanych przez Mioduszewskiego - poniżej wariant z Iwonicza. Z kolei w okolicach Rzeszowa śpiewana jest do dziś inna melodia, ewidentnie ludowego pochodzenia (poniżej zapis z Zawadki).
/ Kolędy Podkarpacia..., s. 222-226, obok innych 12 melodii z regionu.

[tomas_wawa]

Śpiewnik dla ludu katolickiego Gillara i Hoffmanna (1900 r.) podaje aż 3 warianty tej pieśni.

Pod numerem 135 znajduje się taka oto wersja:
(M: Kothe, nr 72 lub Nachbar, nr 39)

1. Dzieciątko się narodziło,  * Narodziło, * Wszystek świat uweseliło. * Wszystek świat uweseliło. * Alleluja, Alle-Alleluja.
2. Wzięło na się człowieczeństwo, * Co pokryło Jego Bóstwo. i t.d.
3. Poznałci to wół i osieł, * Iż był to niebieski Poseł. i t.d.
4. Trzej Królowie przyjechali, * Troje Mu dary dawali. i t.d.
5. Wchodząc do szopy klękali, * Bogu cześć, chwałę oddali. i t.d.
6. Przyniesli Mu dary, oto: * Mirę, kadzidło i złoto. i t.d.
7. Na to Boże narodzenie, * Wesel się wszystko stworzenie. i t.d.
8. Świętą Trójcę wyznawajmy, * Bogu cześć i chwałę dajmy. i t.d.

Pod numerem 183 znajduje się wersja znacznie odmienna od powyższej:

1. Dzieciątko się narodziło,  narodziło, * Wszystek świat uweseliło, Wszystek świat uweseliło.
2. Wzięło na się człowieczeństwo, * Słowo Ojca, wieczne Bóstwo.
3. Poznał wół i osieł niemy, * Iż Pan z nieba był na ziemi.
4. Trzej Królowie przyjechali, * Dary Mu ofiarowali.
5. Wchodząc do domu prostego * Witali Króla nowego.
6. Ten to leży tu w tym żłobie, * Co króluje w każdej dobie.
7. Na to Boże narodzenie, * Chwal Boga wszystko stworzenie.
8. Świętą Trójcę wysławiajmy, * Bogu dzięki oddawajmy.

Pod numerem 194 znajduje się wersja trzecia, popularna także w innych śpiewnikach:

1. Dzieciątko się narodziło,  * Wszystek świat uweseliło. * Wesoła nowina, * Powiła nam Syna * Marya.
2. Wzięło na się człowieczeństwo, * Co pokryło Jego Bóstwo. * Wesoła ...
3. Poznałci to wół i osieł, * Iż był to niebieski Poseł. * Wesoła ...
4. Trzej Królowie przyjechali, * Troje Mu dary dawali. * Wesoła ...
5. Wchodząc do szopy, klękali, * Bogu cześć, chwałę oddali. * Wesoła ...
6. Przyniesli Mu dary, oto: * Mirrę, kadzidło i złoto. * Wesoła ...
7. Na to Boże Narodzenie, * Wesel się wszystko stworzenie. * Wesoła ...
8. Świętą Trójcę wyznawajmy, * Bogu cześć i chwałę dajmy. * Wesoła ...

[tomas_wawa]

Łaciński pierwowzór tej pieśni, według rękopisu z krakowskiego klasztoru karmelitanek (Rkp. BJ, sygn. 3638):

1. Puer natus in Bethleem, * Unde gaudet Hierusalem,
2. Assumpsit formam hominis, * Verbum Patris altissimi,
3. Cognovit bos et asinus, * Quod erat Dominus,
4. Reges de Sabba veniunt, * Aurum, thus, myrrham offerunt.
5. Intrantes domum invicem, * Salutant novum Principem,
6. Hic jacet in praesepio, * Qui regnat sine termino,
7. In hoc natali gaudio, * Benedicamus Domino,
8. Laudetur Sancta Trinitas, * Deo dicamus gratias.

Rękopis nie zawiera okrzyku "Alleluja" na końcu wersów, jednakże źródła niepolskie, zawierające tekst "Puer natus in Bethleem" go zawierają, podobnie, jak jeszcze jedna polska wersja, dość wierna łacińskiej:

T: ks. L. Skowronek, Droga do nieba, 1924 r., pieśń nr 69.
1. Dzieciątko się narodziło,  * Narodziło, * Wszystek świat uweseliło. * Alleluja, Alleluja.
2. Wzięło na się człowieczeństwo, * Człowieczeństwo, * Słowo Ojca, wieczne Bóstwo. * Alleluja, Alleluja.
3. Poznał wół i osieł niemy, * Osieł niemy, * Iż Pan z nieba był na ziemi. * Alleluja, Alleluja.
4. Trzej Królowie przyjechali, * Przyjechali, * Dary Mu ofiarowali. * Alleluja, Alleluja.
5. Wchodząc do domu prostego * Prostego, * Witali Króla nowego. * Alleluja, Alleluja.
6. Ten to leży tu w tym żłobie, * Tu w tym żłobie, * Co króluje w każdej dobie. * Alleluja, Alleluja.
7. Na to Boże narodzenie, * Narodzenie, * Chwal Boga wszystko stworzenie. * Alleluja, Alleluja.
8. Świętą Trójcę wysławiajmy, * Wysławiajmy, * Bogu dzięki oddawajmy. * Alleluja, Alleluja.

[wojtas]

Jeszcze inna melodia: