Epifania - 6. I - Czemuś Herodzie złośliwy [nuty]

[tomas_wawa]

Hymn na Trzech Króli C. Sedeliusa: Crudelis Herodes, V w., tłum. St. Grochowski, XVI w., mel. greg.
ks. J. Siedlecki, Śpiewnik kościelny, wyd. jubileuszowe, 1928 r.

1. Czemuś Herodzie złośliwy - Dla Chrystusa bojaźliwy? - Królestw ziemskich nie wydziera, - Ten, co niebo sam otwiera.

2. Szli Mędrcy, zamiast języka, - Mając gwiazdę przewodnika; - Światła ze światłem szukają - Darami Boga wyznają.

3. Dziś w Jordanie był skąpany - Baranek Niepokalany; - Obmyciem Swem nas obmywa, - Naszych grzechów, nie Swych zbywa.

4. Rzecz niesłychana się czyni, - Woda się w naczyniach mieni, - Dała na Pańskie rzeczenie - Wino, mieniąc przyrodzenie.

5. Ciebie dzisiaj zjawionego - Chwalimy Pana swojego, - Z Ojcem i Duchem społecznie; - Jedną cześć miej, Boże, wiecznie!

[marian7]

Czemuś Herodzie złośliwy,
Dla Chrystusa bojaźliwy?
Królestw ziemskich nie wydziera,
Ten, co niebo sam otwiera.
  Szli Mędrcy, zamiast języka,
  Mając gwiazdę przewodnika,
  Światła za światłem szukają,
  Darami Boga wzywają.
Dziś w Jordanie był skąpany,
Baranek Niepokalany,
Obmyciem Swem nas obmywa,
Naszych grzechów, nie Swych zbywa.
  Rzecz niesłychana się czyni,
  Woda się w naczyniach mieni,
  Dała na Pańskie rzeczenie
  Wino, mieniąc przyrodzenie.
Ciebie dzisiaj zjawionego,
Chwalimy Pana swojego,
Z Ojcem i z Duchem społecznie,
Jedną cześć miej Boże wiecznie.

Crudelis Herodes
Za Śpiewnikiem XX Misyonarzy w Krakowie 1916 r.

[tomas_wawa]

ks. St. Grochowski, Himny, prozy i cantica kościelne, 1599r.

Przecieś Herodzie złośliwy,
Dla Chrystusa bojaźliwy.
Świeckich królestw nie wydziera,
Co niebieskie sam otwiera.

Szli mędrcy miasto języka,
Mając gwiazdę przewodnika,
Światła za światłem szukają,
Darmi Boga wyznawają.

Dziś w Jordanie był skąpany,
Baranek Niepokalany,
Obmyciem swem nas obmywa,
Naszych grzechów, nie swych zbywa.

Rzecz niesłychana się czyni,
Woda w statkach farbę mieni,
Dała na pańskie rzeczenie
Wino, mieniąc przyrodzenie.

Chwalim Ciebie, Pana swego,
W dzisiejszy dzień zjawionego,
Z Ojcem i z Duchem społecznie,
Cześć jednę miej Boże wiecznie.

[tomas_wawa]

Hymn Crudelis Herodes zawiera treści nie tylko związane z pokłonem mędrców, ale i Chrztem Pańskim (Teofanią) oraz objawieniem się Chrystusa na weselu w Kanie. W dawnej liturgii te wszystkie trzy wydarzenia składały się na treść Epifanii. Obecnie 6 stycznia wspominamy sam pokłon mędrców (objawienie się poganom, czyli nie-Żydom), Chrzest Pański stanowi osobne święto (otwiera I część okresu zwykłego), natomiast objawienie się w Kanie, obchodzone jest w II niedzielę zwykłą (niestety tylko co 3 lata - w roku C).

Hymn nieszporów Epifanii pozostał jednak taki sam. We współczesnej Liturgii Godzin brzmi on następująco:

1. Czemu, okrutny Herodzie, * Lękiem cię Chrystus napełnia? * On ziemskiej władzy nie pragnie, * Dając królestwo wieczyste.
2. Mędrcy dążyli za gwiazdą, * Która im drogę wskazała; * Światła w jej blasku szukając, * Boga wyznali darami.
3. Stanął niewinny Baranek * W nurtach czystego strumienia; * Sam będąc wolny od grzechu, * Zgładził go, nas obmywając.
4. Nowy to cud Jego mocy: * W stągwiach czerwieni się woda, * Która przelana w puchary, * Winem wybornym się stała.
5. Bądź pochwalony na wieki, * Jezu z Twym Ojcem i Duchem, * Ty, który wszystkim narodom * Siebie objawiasz w jasności. Amen.

[L'organiste]

Hymn Crudelis Herodes zawiera treści nie tylko związane z pokłonem mędrców, ale i Chrztem Pańskim (Teofanią) oraz objawieniem się Chrystusa na weselu w Kanie. W dawnej liturgii te wszystkie trzy wydarzenia składały się na treść Epifanii. Obecnie 6 stycznia wspominamy sam pokłon mędrców (objawienie się poganom, czyli nie-Żydom)

To nie dokońca prawda, Szanowny Panie. Pragnę zwrócić uwagę na przepiękną antyfonę do Magnificatu z II nieszporów Objawienia Pańskiego:
Tribus miráculis ornátum diem sanctum cólimus: hódie stella magos duxit ad præsépium; hódie vinum ex aqua factum est ad núptias; hódie in Jordáne a Joánne Christus baptizári vóluit, ut salváret nos, allelúia.
Trzema cudami zdobny dzień święty sławimy: Dzisiaj gwiazda Mędrców przywiodła do żłóbka. Dzisiaj wino zostało przemienione z wody na godach. Dzisiaj w Jordanie Chrystus zechciał być ochrzczony przez Jana, aby nas zbawić, alleluja. (Tłumaczenie moje. Proszę porównać z tłumaczeniem oficjalnym: W tym dniu tak świętym trzy cuda wysławiamy: * dziś gwiazda przywiodła mędrców do żłóbka; / dziś podczas godów woda stała się winem; / dziś Chrystus dla naszego zbawienia przyjął od Jana chrzest w Jordanie. / Alleluja.)
Antyfona sławiąca trzy wydarzenia biblijne, jak również utrzymany w tym samym charakterze hymn nieszporny zostały zachowane w zreformowanej liturgii i świadczą o tym, że Objawienie Pańskie ma dokładnie taki sam charakter jak ongiś.

[tomas_wawa]

Chodziło mi o liturgię mszalną, która wyraźnie rozdziela te trzy wydarzenia:

1. 6 stycznia (lub najbliższa tej dacie niedziela, nie mam pod ręką mszału rzymskiego, tam jest określone między którym, a którym dniem stycznia) - Objawienie Pańskie (czytania dotyczą pokłonu magów)
2. I niedziela zwykła - Święto Chrztu Pańskiego (niedziela po Objawieniu Pańskim)
3. II niedziela zwykła - liturgia mszalna w roku C koncentruje się na objawieniu się Chrystusa w Kanie.

Oczywiście, wszystkie trzy wydarzenia mają podobne znaczenie - objawienie się Chrystusa jako Zbawiciela. Niektóre prace teologiczne nawet numerują Epifanie jako kolejno pierwszą, drugą itd. Przy czym Chrzest Pański, objawiający Trójcę bywa nazywany także Teofanią.
Według tradycji te trzy wydarzenia rozegrały się tego samego dnia, tyle, że w różnych latach, stąd łączenie tych wydarzeń w Liturgii Godzin oraz de facto brak pieśni tradycyjnych o Chrzcie Pańskim, czy cudzie w Kanie (poza pieśnią Mesyasz przyszedł). Przy wspominaniu tych wydarzeń osobno, w liturgii mszalnej pojawił się problem braku śpiewów na ich temat.
W niedzielę Chrztu Pańskiego zwykle organista wykonuje w mojej parafii pieśni takie jak: Com przyrzekł Bogu przy Chrzcie, Przez Chrztu Świętego wielki dar, dwie ostatnie zwrotki z "Anioł pasterzom mówił ("Słuchajcież Boga Ojca, jako wam Go zaleca..." oraz "Bogu bądź cześć i chwała...").
Jak widać, nie opiewają one bezpośrednio wydarzenia, które jest treścią liturgii, bo takie śpiewy nie powstały. W niektórych nowych śpiewnikach z powodu braku pieśni na ten temat, włącza się, wraz z melodią jako pieśni na ten dzień hymny z Liturgii Godzin.

Ciekawy jest także temat rozmieszczenia wydarzeń z dzieciństwa Jezusa w kalendarzu liturgicznym. Weźmy np. pokłon mędrców (Mt 2, 1-12) i rzeź niewiniątek (Mt 2, 16-18). Te wydarzenia nastąpiły w odwrotnej kolejności, niż są wspominane w kalendarzu liturgicznym: pokłon - 6 stycznia, mord dzieci - 28 grudnia.
Ofiarowanie Pańskie, obchodzone 2 lutego, miało z kolei miejsce przed pokłonem mędrców, tymczasem w kalendarzu liturgicznym obchodzone jest po. Z tego wzięły się w kolędach takie teksty przy opisie hołdu mędrców: "Ono w żłobie nie ma tronu" itd., podczas gdy biblijny opis nie mówi już o stajence, ale o domu (Jezus nie leżał w żłobie przecież dwa lata).

[knrdsk1]

:D rozśmieszyła mnie wizja Dzieciątka leżącego przez 2 lata we żłóbku  :D

Poniżej melodia wg jubileuszowego Siedleckiego (1928)

[tomas_wawa]

:D rozśmieszyła mnie wizja Dzieciątka leżącego przez 2 lata we żłóbku  :D

Tak wynika m.in. z tekstu kolędy "Mędrcy świata, monarchowie" (pierwsza zwrotka)  ::)

[Owca]

Jaka to melodia 41 na ktorą jeszcze mozna spiewac ową pieśń?

[knrdsk1]

Mel. [41] dot. pieśni "Kiedy Król Heród królował", zamieściłem ją w wątku tej pieśni: http://spiewnik.katolicy.net/index.php/topic,435.msg14165.html#msg14165