Zdrowaś bądź Maryja, niebieska lilija (pieśń) [nuty] [mp3]

[Tomek Torquemada]

X.M.M.Mioduszewski: Pieśń ta śpiewana bywa na Roratach. Po każdej strofie prozy łacińskiej: Mittit ad Virginem, śpiewa się jedna lub dwie strofy tej pieśni.

1. Zdrowaś bądź Maryja, Niebieska lilija, Panu Bogu miła, Matko litościwa; Tyś jest nasza ucieczka, Najświętsza Maryja.   

2. Maryja wielebna, Ukaż drogę pewną, Przykazania twego, Boga wszechmocnego, On ci wszystka nadzieja; Zbawienia naszego.   

3. Łaskiś pełna Pańskiej, Czystości anielskiej, Pannaś nad Pannami, Święta nad świętemi. O Najświętsza Maryja, Módl się dziś za nami.

4. Pełna wszech światłości, Wielkiej pokorności, Bez grzechuś poczęła, Wielkąś sławę wzięła, Przez twoje narodzenie, Wziął świat pocieszenie.   

5. Pan stworzył Adama, Ludzkiego plemienia Ojca, Ewę matkę, Co zgrzeszyli jabłkiem; Aleś ty naprawiła, Co Ewa straciła.   

6. Z Tobą był Duch święty, Syn Boży poczęty W twym żywocie czystym, Trójcy świętej miłym, I z ciebie się narodził, obyczajem dziwnym.

7. Błogosławionaś ty, Nad wszystko stworzenie, Pan Bóg wszechmogący, Dał przez cię zbawienie, Jezus Syn twój odkupił, Wszystko ludzkie plemię.   

8. Tyś jest litościwa, Matko nasza miła, Jaśniejsza nad słońce, W najświętszej zasłudze, W twojejci są obronie, Wszyscy grzeszni ludzie.

9. Między niewiastami, Czystemi Pannami, Tyś sama najczystsza, Królowa Anielska, Nie była Panu Bogu, Żadna nad Cię milsza.

10. Błogosławion owoc Żywota twojego Jezus miłościwy, Syn Boga żywego, Bądźże jemu cześć, chwała, Z dobrodziejstwa jego.   

11. Twoje zmiłowanie, Jezu Chryste Panie, Racz dać ludu twemu, Tu dziś zebranemu, Przez zasługi Matki twej, Domieść chwały wiecznej.

12. Amen wszyscy rzeczmy, Wierni chrześcijanie, Cośmy się tu zeszli, Ku chwale tej Pannie, Zachowaj nas od złego, Twojemi prośbami.

[Tomek Torquemada]

Melodia wg X.M.M.Mioduszewskiego

[knrdsk1]

Parthenomelica, Wilno, 1613 podaje dwie, wcześniejsze, wersja tej pieśni; znajdują się TUTAJ i TUTAJ

[TomekBaranek]

Melodia do posłuchania: http://piesni-nabozne.tumnus.info/zdrowasbadz.html

[Mira]

1. Zdrowaś bądź Maryja,
Niebieska lilija,
Panu Bogu miła,
Matko litościwa;
Tyś jest nasza ucieczka,
Najświętsza Maryja.

2. Maryja wielebna,
Ukaż drogę pewną
Przykazania Twego
Boga wszechmocnego,
On Ci wszystka nadzieja
Zbawienia naszego.

3. Łaskiś pełna Pańskiej,
Czystości anielskiej,
Pannaś nad pannami,
Święta nad świętymi,
O najświętsza Maryja,
Módl się dziś za nami.

4. Pełna wszech światłości,
Wielkiej pokorności,
Bez grzechuś poczęta,
Wielką sławę wzięła,
Przez Twe narodzenie
Wziął świat pocieszenie.

5. Pan stworzył Adama,
Ojca wszystkich ludzi,
Z niego Ewę matkę,
Co zgrzeszyli jabłkiem,
Aleś Ty naprawiła,
Czym Ewa zgrzeszyła.

6. Z Tobą był Duch Święty,
Syn Boży poczęty
W Twym żywocie czystym,
Trójcy Świętej miłym,
I z Ciebie się narodził
Obyczajem dziwnym.

7. Błogosławionaś Ty
Nad wszystko stworzenie,
Pan Bóg wszechmogący
Dał przez Cię zbawienie,
Jezus, Syn Twój, odkupił
Wszystko ludzkie plemię.

8. Tyś jest litościwa,
Matko nasza miła,
Jaśniejsza nad słońce
W najświętszej zasłudze.
W Twojej-ci są obronie
Wszyscy grzeszni ludzie.

9.Między niewiastami,
Czystymi pannami,
Tyś sama najczystsza,
Królowo anielska!
Nie była Panu Bogu
Żadna nad Cię milsza.

10. Błogosławion owoc
Żywota Twojego,
Jezus miłościwy,
Syn Boga żywego;
Bądźże Jemu cześć, chwała
Z dobrodziejstwa Jego.

11. Twoje zmiłowanie,
Jezu Chryste, Panie,
Daj ludowi Twemu
Tu dziś zebranemu.
Przez zasługi Matki Twej,
Donieść w chwale wiecznej.

12. Amen wszyscy rzeczmy,
Wierni chrześcijanie,
Cośmy się tu zeszli
Ku chwale tej Pannie.
Zachowaj nas od złego
Twoimi prośbami.

[knrdsk1]

Melodia wg "Melodii do zbioru pieśni nabożnych katolickich dla użytku kościelnego" (Śpiewnika Pelplińskiego)

[Bartek]

Na swoim blogu o. Wojciech Gołaski pyta:

Czy u kogoś śpiewa się tę pieśń w rytmie ,,kroczącym", tak charakterystycznym dla polskich pieśni (por. np. ,,Spuśćcie nam na ziemskie niwy", ,,Ach ubogi żłobie", poznańska wersja ,,W żłobie leży" etc.), w podziale na trzy:

| 8 8 4 4 | 2 4 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | 4· 8 8 8 | 8-8 2 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | 8 8 4 4 | (tu zwolnienie) 8 8 (a tempo) 2 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | ?

O ile mnie pamięć nie myli, tak się tę pieśń do niedawna śpiewało, zanim jej walec ekwalizmu nie wyrównał. Prace nad okiełznaniem rytmu tej pieśni musiały rozpocząć się dawno, o czym świadczy ,,ucywilizowany" zapis u ks. Mioduszewskiego ( 4 4 4 4 | 2 2 | etc. ).

http://www.liturgia.pl/blogi/Wojciech-Golaski-OP/Poki-Adwent-proponuje.html

[knrdsk1]

W 1613 r. Walenty Bartoszewski zapisał rytm w Parthenomelica, jak poniżej: 4444 | 22 | 4444 | 442 | 4444 | 442 | 4444 | 4444 | 2 | 4444 | 442 | 4444 | 442 | 1 |

[knrdsk1]

Pozwalam sobie wkleić cały piękny wpis o. Wojciecha Gołaskiego OP z Jego bloga:

Proponuję,
póki jeszcze trwa Adwent, zaśpiewać pieśń ,,Zdrowaś bądź Maryja". Najlepiej w całości. Tekst podaję za księdzem Mioduszewskim, interpunkcję według księdza Kellera, ortografia i końcówki gramatyczne są współczesne. Mam przy okazji pytanie: Czy u kogoś śpiewa się tę pieśń w rytmie ,,kroczącym", tak charakterystycznym dla polskich pieśni (por. np. ,,Spuśćcie nam na ziemskie niwy", ,,Ach ubogi żłobie", wielkopolska wersja ,,W żłobie leży" etc.), w podziale na trzy (niech cyfry będą wartościami nut):  8 8 4 4 | 2 4 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | 4· 8 8 8 | 8-8 2 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | 8 8 4 4 | (tu zwolnienie) 8 8 (a tempo) 2 | 8 8 4 4 | 8-8 2 | ? O ile mnie pamięć nie myli, tak się tę pieśń do niedawna śpiewało, zanim walec ekwalizmu się nią bliżej nie zajął. Prace nad okiełznaniem jej rytmu musiały rozpocząć się dawno, skoro już u ks. Mioduszewskiego odnajdujemy zapis ,,ucywilizowany" ( 4 4 4 4 | 2 2 | etc. ). To jest tkanka zewnętrzna. Duszą tej pieśni jest zawarte w jej słowach wyznanie miłości, nadziei i wiary, adresowane do Najświętszej Maryi Panny, a oparte jak na filarach na kolejnych słowach Pozdrowienia Anielskiego. Motyw wyróżnienia Matki Bożej (miłość) przeplata się z przywoływanymi "po drodze" najważniejszymi wydarzeniami świętej historii Wcielenia (wiara). Oba wątki podsumowuje refleksja nad płynącym z nich pożytkiem dla wszystkich ludzi (nadzieja). Co ciekawe, tej refleksji nie umieścił autor na końcu pieśni, ale, wykorzystując walor poetyckiej formy, aż dzięwięć razy, jeśli nie pomyliłem, kunsztownie wpisał w dwie ostatnie linijki sześciowersowych zwrotek. W ten sposób korzyść, jaką my grzesznicy odnosimy z Bożego dzieła, zapada lepiej w naszą świadomość, pieczętowana wciąż na nowo kodą kolejnej zwrotki. Drogocenny kamień, jakim jest modlitwa ,,Zdrowaś Maryjo", zyskuje w tej pieśni godną siebie szkatułę, zbudowaną z elementów wiary i pobożności. W każdym szczególe i jako całość "Zdrowaś bądź Maryjo" tchnie nieprzeciętną wdzięcznością wobec Boga i Jego Sług. Zaśpiewanie tej pieśni (lepiej: wielokrotne zaśpiewanie w ciągu całego Adwentu; jeszcze lepiej: wielokrotne śpiewanie przez wiele Adwentów) sprawia, że dusza modlącego się zostaje otoczona i ogrzana macierzyńską miłością Maryi, a przez to usposobiona, by narodzić się na nowo z Chrystusem, przez Niego i w Nim. W związku z tym jeszcze jedno pytanie: Czy rzeczywiście było aż takim zgrzytem, nonsesnsem i szkodą, że lud, prosty czy uczony, śpiewał tę pieśń - w całości, nie raz - na adwentowych Mszach świętych?



1. Zdrowaś bądź Maryja,
Niebieska lilija,
Panu Bogu miła,
Matko litościwa,
Tyś jest nasza ucieczka,
Najświętsza Maryja.

2. Maryja wielebna,
Ukaż drogę pewną
Przykazania Twego
Boga wszechmocnego,
On ci wszystka nadzieja
Zbawienia naszego.

3. Łaskiś pełna Pańskiej,
Czystości anielskiej,
Pannaś nad pannami,
Święta nad świętymi;
O najświętsza Maryja,
Módl się dziś za nami.

4. Pełna wszech światłości,
Wielkiej pokorności,
Bez grzechuś poczęła,
Wielkąś sławę wzięła,
Przez Twoje narodzenie
Wziął świat pocieszenie.

5. Pan stworzył Adama,
Ludzkiego plemienia
Ojca, Ewę matkę,
Co zgrzeszyli jabłkiem,
Aleś Ty naprawiła,
Co Ewa straciła.

6. Z Tobą był Duch Święty;
Syn Boży poczęty
W Twym żywocie czystym,
Trójcy Świętej miłym,
I z Ciebie się narodził
Obyczajem dziwnym.

7. Błogosławionaś Ty
Nad wszystko stworzenie,
Pan Bóg wszechmogący
Dał przez Cię zbawienie;
Jezus, Syn Twój, odkupił
Wszystko ludzkie plemię.

8. Tyś jest litościwa,
Matko nasza miła,
Jaśniejsza nad słońce
W najświętszej zasłudze,
W Twojej ci są obronie
Wszyscy grzeszni ludzie.

9. Między niewiastami,
Czystymi pannami
Tyś sama najczystsza,
Królowa Anielska;
Nie była Panu Bogu
Żadna nad Cię milsza.

10. Błogosławion owoc
Żywota Twojego,
Jezus miłościwy,
Syn Boga żywego;
Bądźże Jemu cześć chwała
Z dobrodziejstwa Jego.

11. Twoje zmiłowanie,
Jezu Chryste Panie,
Racz dać ludu Twemu,
Tu dziś zebranemu,
Przez zasługi Matki Twej
Domieść chwały wiecznej.

12. Amen wszyscy rzeczmy,
Wierni chrześcijanie,
Cośmy się tu zeszli
Ku chwale tej Pannie,
Zachowaj nas od złego
Twoimi prośbami. Amen.

[gracz14]

Melodia do posłuchania: http://piesni-nabozne.tumnus.info/zdrowasbadz.html

Strona już nie istnieje.

[zolwikolew]

Pozwalam sobie wkleić cały piękny wpis o. Wojciecha Gołaskiego OP z Jego bloga: [...]O ile mnie pamięć nie myli, tak się tę pieśń do niedawna śpiewało, zanim walec ekwalizmu się nią bliżej nie zajął. Prace nad okiełznaniem jej rytmu musiały rozpocząć się dawno, skoro już u ks. Mioduszewskiego odnajdujemy zapis ,,ucywilizowany" ( 4 4 4 4 | 2 2 | etc. ).

Odnosząc się do melodii godzi się jednak wspomnieć: jej rdzenność, polskość nie jest wcale określona!
Sposób śpiewania zapewne bywał różny, ale wobec przekazu historycznego nie można mówić zaraz o walcu.
O autorze po angielsku (choć urodzony w Nysie)
http://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Wei%C3%9Fe

[knrdsk1]

Raczej nikt nie twierdzi że melodia jest rdzennie polska, jedynie mowa jest o "polskiej pieśni" i to w kontekście wersji rytmicznych. Co do jej rzeczywistego autorstwa trudno coś powiedzieć, jednak melodia znana jest z łacińskich hymnów - Ave o Maria benigna & pia (będąca inspiracją  także do innych wersji tej pieśni) czy Ave hierarchia celestis & pia. Być może znane są dociekania co do powstania tych hymnów, sądzę jednak że są starsze niż XVI w.

[zolwikolew]

"Polska pieśń" jest jednakże mocną sugestią. Choć może się czepiam :D
Ave hierarchia jest tradycyjnie podawana w śpiewnikach oczywiście, ale prawdę mówiąc do tego tekstu inną melodię słyszałem i raczej tę notę śpiewnikową odnosiłem do tekstu. Pochodzenie zaś melodii słusznie należy przesunąć przed wydaniem pastora Weissa raczej. Niemniej tegoż się podaje, podobnie jak podaje się autorstwo M.Lutra (dawniej ks. M.Lutra OSA) dla melodii notowanej u nas jako "starożytna" dla Stworzycielu gwiazd świecących.

[Tradycja.Poznań]

M.Lutra (dawniej ks. M.Lutra OSA)

Raczej ks. M. Luder'a OSA ...

A rytm może być, jak najbardziej "polski".

Tymczasem w załączniku melodia z "propozycji" o. Wojciecha - MIDI, nuty PDF i MuseScore spakowane w archiwum ZIP.