Śpiew Kościelny - forum o tradycyjnych pieśniach kościelnych i chorale gregoriańskim

Śpiewnik bytomski pod nr. 744, między pieśniami za dusze zmarłych a pogrzebowymi, podaje 9-zwrotkową kompozycję podzieloną na nokturny pt. "Na Officium czyli Wilie". Można to rozpoznać jako tłumaczenia/parafrazy responsoriów z matutinum oficjum za zmarłych. Tekst i interpunkcja za źródłem. Dopisałem w kwadratowych nawiasach incipity odpowiednich responsoriów łacińskich.

Mel. : "Święta myśl jest modlić się." Gillar nr. 724.

744.
I. Nokturn
[Credo quod redemptor meus...] Wierzę, iż żyje mój Odkupiciel wieczny, * Iż z ziemi powstanę na dzień ostateczny, * I w ciele mem ujrzę Zbawiciela mego, :,: Oczy moje będą :,: Poglądać na Niego.
[Qui Lazarum resuscitasti...] Któryś wskrzesił z grobu Łazarza zcuchłego, * Daj im, Panie! miejsce spoczynku wiecznego; * Który przyjdziesz sądzić żywych, zmarłych równie, :,: I świat ogniem cały :,: Zakończysz gwałtownie.
[Domine, quando veneris...] Gdy przyjdziesz świat sądzić, gdzież przed gniewem Twoim * Skryję się? bom bardzo zgrzeszył w życiu mojem; * Ach! jak mnie ogarną strach i zawstydzenie, :,: Gdy przyjdziesz, nie osądź :,: Mnie na potępienie, (1) Odpoczynek wieczny racz duszom dać, Panie! :,: Światłość wieczna niech im :,: Świecić nie przestanie.

__
Przypis (1): Odpoczynek wieczny śpiewa się od 9 taktu melodyi aż do końca.

II. Nokturn
[Memento mei, Deus...] Pamietaj, że wiatr jest życie moje, Boże! * Ani mnie człowieka wzrok pocieszyć może; * Z głębokości wołam do Ciebie, mój Panie! :,: O Panie, wysłuchaj :,: To moje wołanie.
[Heu mihi, Domine...] Biada mnie, żem zgrzeszył, dokąd w tej potrzebie * Ucieknę się, Boże! jak tylko do Ciebie. * Zmiłuj się nademną, gdy sąd Twój nastanie; :,: Duszę mam zwątloną, :,: Lecz jej przybądź, Panie!
[Ne recorderis peccata mea...] Nie raczże pamiętać na me grzechy, Panie! * Gdy przyjdziesz świat sądzić i ogień powstanie, * Prostuj drogę moję przed obliczem Twojem, :,: Bo Ty sam, Boże mój! :,: Jesteś Rządzcą moim. * Odpoczynek wieczny itd.

III. Nokturn
[Peccantem me quotidie...] Grzesząc dnia każdego niepokutujący, * Strach śmierci mnie trwoży, Boże wszechmogący! * Że z piekła żadnego nie masz odkupienia :,: Zmiłuj się, a zbaw mię :,: Dla Twego Imienia.
[Domine, secundum actum meum...] Panie! nie chciej sądzić mnie z czynienia mego, * Bom nie czynił w oczach Twoich nic godnego; * Proszę, wielki Boże! zgładź me nieprawości, :,: Obmyj mię i oczyść :,: Z niesprawiedliwości.
[Libera me Domine, de viis inferni...] Zbaw mnie od dróg piekła, który połamałeś * Bramy piekłów, Panie! i światłość im dałeś, * Bo w ciemnościach byli, wołali  weselu, * :,: Mówiąc Ci: przyszedłeś :,: Nasz Odkupicielu! * Odpoczynek wieczny itd.



W załączeniu wycinek ze "Zbioru melodyi" Gillara z melodią.
Wiersze pomiędzy :,: zapewne oznaczają powtór jak w pieśni "Święta myśl jest modlić się".

Czy ktoś z forumowiczów zapoznał się z tą publikacją? Chodzi mi od dłuższego czasu by ją dopaść, ale jakoś do tej pory w Internetach nie mogłem zdigitalizowanej znaleźć. Domyślam się, że jest to jakaś praca magisterska lub doktorska, więc sobie jeszcze "wisi" gdzieś na maszynopisie. Zwłaszcza, że widziałem takie daty: 1974 lub 1980 (w zbiorze: "Studia z dziejów liturgii w Polsce" t. III, TN KUL, Lublin 1980). Ktoś może z forumowiczów wie, czy ta publikacja jest gdzieś jeszcze poza KUL-em i czy jest możliwość, że ktoś w danej bibliotece z racji na "chwilowe zapotrzebowanie" wrzuci ją na listę priorytetów do dydżytalizacji? Czy po prostu trzeba liczyć na kogoś z Lublina, kto tam pójdzie z własnym fotoapparatem? W ogóle, to jeśli ktoś się z tym zapoznał, to czy jest to praca warta zerkania, czy raczej przerzucanie suchymi faktami typu tytuły, daty, źródła książkowe, opis treści  i ich teologiczna ocena?

W ramach uzupełnienia działu, sugerując się uwagą ze strony 322 śpiewnika ks. Mioduszewskiego odnośnie używania różnych melodii w mszach "Z pokorą upadamy", "Boże Stwórco" oraz łacińskiej "Prosternimur credentes" ("Hymnus liturgicus") ośmieliłem się zaadaptować tekst dwóch pierwszych do ich łacińskiego pierwowzoru. Tym bardziej, że "Hymnus" ma ładną melodię i szkoda o niej zapominać. Poniżej tekst oryginału:

Ad Introitum.
  Prosternimur credentes coram te Trinitas,
Exaudi concinentes o una Deitas!
En Hostiam litamus, quam lege juseras;
Nos simul immolamus, quibus te dederas.
  Ascendat ut incensum isthaec oblatio;
Fiat munus impensum tui placatio:
Non vitulos donamus, ut Aaron fecerat;
In ara Christum damus, qui se sacraverat.
  Servator ante coenam, quae fuit ultima,
Vadens in mortis poenam, amoris Victima;
Panem, vinum accepit, dedit discipulis,
Hoc facerent , praecepit, sacris in epulis.
  Vos, ait manducate hoc carnis epulum,
Et calicem libate salutis poculum:
Hoc mortis monumentum, ne mente abeat,
Amoris documentum in vobis maneat.

Ad Gloria.
  O Deus Majestatis! tibi laus, gloria;
Sit bonae voluntatis cunctis laetitia:
Ne bella, fac clementer, fideles opprimant,
Altari confidenter qui tuo proximant.
  Rex coeli, Pater magnus, glorificamus te.
O Fili! Dei Agnus! proni laudamus te.
Spiritui Divino compar sit gloria,
Honor sit Uni Trino, secla per omnia.

Ad Evangelium.
  Est Dei Testamentum in Evangelio;
Hoc habet fundamentum vera Religio:
Hoc Lumen orbi dedit, qui nunquam fallitur;
Felix, qui firmus credit, et promptus sequitur.
  Hoc verbum Veritatis commonstrat semitam,
Sanctae beatitatis justis pollicitam.
Da Deus custodire, quae per te credimus:
Ad vitam sic venire, ad quam contendimus.

Ad Credo.
  Te Patrem confitemur, factorem omnium;
Et Filium fatemur salutis pretium.
Ad nos venit de caelo natus de Virgine,
Confracto mortis telo, passus pro homine.
  Crucis morti addixit illum gens impia;
Post dies tres revixit virtute propria:
Ascendens caelos sedet in Patris gloria;
Venturus Judex reddet poenas et praemia.
  Paraclitum fatemur, quod in Ecclesia
Communio, docemur, sit Sanctis socia:
Peccatum relaxatur; carnis surrectio,
Perpetuaeque datur vitae fruitio.

Ad Offertorium.
  Aeternus Deus unus oblatum suscipe,
Panis et vini munus placatus accipe;
Nam panis Corpus verum, pro cunctis Hostia,
Et sanguis Christi merum fiet propitia.
  Sacramus voluntatem, cor, corpus, omnia;
Juva fragilitatem suprema gratia:
Da leges custodire, quas jubes exsequi,
Malo non consentire, salutem adsequi.
  Quae das terrena bona, tibi offerimus:
Vitam, et cuncta dona litantes credimus.
Nunc pluviam faventem, nunc solem cedito,
Nunc rore immadentem tellurem pascito.

Ad Sanctus.
  Mentem et cor levemus, ad Coeli atria;
Ter Sanctus insonemus Deo in gloria.
O! cujus Majestate plena sunt omnia,
Da gentes caecitate leventur noxia.
  Ut sic unito corde mens Hosanna pium,
Procul a quavis sorde applaudat omnium.
Benedictus qui venit in Dei nomine,
Qui probra nostra lenit mundans nos crimine.

Ad Elevationem.
  Adoro te devotè, velata Deitas!
Quis capit vel remotè modum, quo latitas?
Hic sola fides regnat; nam est mysterium,
Fidelis ut quis credat tantum prodigium.
  In cruce fuit tecta sola Divinitas;
Sed isthic et contecta manet humanitas.
Divinum Manna datur, panis coelestium;
Mors Christi memoratur, salutis pretium.
  O Jesu! nos immundos in tuo sanguine
Munda, et fac foecundos cruoris germine:
Aeternam, quam speramus, vitam in Patria,
Da, ut obtineamus in coeli curia.

Ad Communionem.
  Gaudete piae mentes, ecce Mysterium!
Este corde praesentes ad hoc convivium:
Sub velo panis latet Corpus indubiè,
Et Sanguis Christi Jatet sub vini specie.
  Agnus Dei, qui deles mundi piacula,
Sacramento fideles pascens per saecula:
O Jesu! miserere, contritos respice;
In pace nos tuere, nec abs te rejice.
  Indigni quidem sumus, ad quos tu venias;
Mox tamen sani sumus, si nos respicias.
O! dic, hoc Sacramentum mundet nos crimine,
Sit nobis firmamentum in vitae limine.

Ad Ite Missa est.
  O Deus Gratiarum tibi litavimus,
Solemnia Missarum tibi dicavimus:
Obsequium collatum clementer suscipe,
Da nobis te placatum, nunquam nos despice.
  O Deus Sancte, Fortis! tui dilectio
Sit in momento mortis nostra protectio,
Immunes peccatorum coram te Judice,
Ut Civium Sanctorum signemur indice.


I nuty oryginału:

Kolejny XIX-wieczny przekład słynnej sekwencji, na który natrafiłem w XIX-wiecznym mszaliku o takim tytule:
(publikacja dostępna w Dominikańskiej Bibliotece Cyfrowej, choć proszę nie spodziewać się nadzwyczajnej jakości źródła skanu).

Na na stronach 1363-1365, przy tekstach proprium mszy żałobnej znaleźć można:

       HYMN

Dzień sądu płomienny w gniewie,
Puści świat cały w zarzewie,
Jako brzmi w proroczym śpiewie.
   Co za przestrach, co za trwoga,
   Na przyjście Sędziego Boga!
   Wszystko ścisłość przejrzy sroga.
Trąba dziwném brzmieniem spłynie
Po całéj grobów krainie,
Zbierze wszystkich w téj godzinie.
   Truchleć będzie śmierć w podziwie,
   Gdy człowiek z prochu ożywie,
   By zdać liczbę sprawiedliwie.
Otworzą się księgi karty,
Gdzie jest wszelki czyn zawarty:
Na tém wyjdzie sąd oparty.
   Kiedy sędzia już zasiędzie,
   Wszystko skryte jawném będzie,
   Dojdzie słuszna kara wszędzie.
Cóż ja nędzny wtedy rzekę,
Pod czyje skrzydła uciekę,
Święci drżą, gdzież mieć opiekę?
   O, Królu straszny stolicą!
   Zbawiasz, co się łaską szczycą,
   Zbaw i mnie łaski krynico!
Pomnij Zbawicielu błogi,
Żem przyczyną Twojéj drogi,
Nie gubże mnie w on dzień trwogi.
   Tyś mnie szukał w krwawym pocie,
   Zbawił krzyżem na Golgocie,
   Nie daj przepaść Twéj robocie.
Sędzio słusznego pomszczenia,
Udziel daru przebaczenia,
Nim przystąpisz do sądzenia.
   Grzeszny wznoszę jęk i łkanie,
   Twarz rumieni wykraczanie,
   Żebrzącemu przebacz, Panie!
Tyś mnie, dając Magdalenie
I łotrowi przebaczenie,
Dał w nadziei ożywienie.
   Jęk próśb grzechem nieskuteczny;
   Ty, Baranku spraw serdeczny,
   Bym nie poszedł w ogień wieczny.
Umieść mię w Twych owiec gronie,
Niech się przeklętych uchronię,
Postaw mię po prawéj stronie.
   Kiedy zgromisz odrzuconych,
   Na płomienie przeznaczonych,
   Weź mię wśród błogosławionych.
W prochu podnoszę błaganie,
Z sercem skruszoném Ci, Panie!
Miéj o końcu mym staranie.
   Łzawy to dzień, gdy pospołu
   Do trybunalnego stołu,
   Grzesznicy wstaną z popiołu.
Przebaczże im, dobry Panie,
Jezu, wszystkich zmiłowanie,
Daj im błogie spoczywanie.


Autorem okazuje się być abp Ignacy Hołowiński, a to tłumaczenie można znaleźć w  jego "Hymnach kościelnych" z 1856 roku.
Nawiasem biorąc, polecam lekturę artykułu ks. Tadeusza Karyłowskiego o sekwencji "Dies Irae" na stronach "Przeglądu powszechnego" z 1924 roku:
http://www.przegladpowszechny.pl/archiwum_content/pdfs/1924/164.pdf  - str. 139 (w pliku 139).
Jest tam też przekład autora, w minimalnie zmienionej formie już tu na forum wiszący.

Kolejne tłumaczenie słynnej sekwencji, znalezione w książeczce o tytule:

Na stronach 77-79, w trakcie opisywania obrzędów Mszy Świętej znajdujemy teksty 5 mszalnych sekwencji, w tym DIES IRAE:

V. Dies Irea.
(w Mszach żałobnych.)

Dzień on pomsty, dzień pośledni,
Zetrze świat na proch bezedni;
W głos prorockich przepowiedni.

Jakiż padnie strach żarżewny,
Kiedy zstąpi Sędzia gniewny,
Wskróś widzący, wszego pewny!

Trąba w rozhuk gromowłady,
Przez grobowe w krąg posady,
Na sąd straszny pchnie gromady.

Ogromleje śmierć - stworzeńce,
Z wieka wieków śmierci jeńce,
Wstaje z martwych w grozy męce.

Cyt! - na roścież Księga świata;
W któréj - grzeszne wieki, lata,
W któréj - kaźń ich i zatrata.

Pan i Sędzie w gniew się sroży;
Utkwion w Księdze tam wzrok Boży:
Któż się w kościach nie zatrwoży?

"Biadaż!" rozjęk na otchłani:
"Biada, biada nam! gdy ani
"Bezpieczniejsi tu wybrani!" -

Królu w grozie przewielmożny!
Otom drżący, wielce trwożny:
Ufa w łasce Twéj, kto zbożny.

Jezu miły, ujmij trwogi,
Jam Cię w Niebie Twém, przesrogi
Zbrodzień, skłonił w świat do drogi.

Dla mnieś zstąpił na te ciemnie,
Krzyż podniosłeś Twój przezemnie,
Niechże och! nienadaremnie.

Sprawiedliwyś w pomście Panie!
Przyjmij w czas me pokajanie,
Zanim straszny Sąd nastanie.

W gorzkich jękach nędznik stoję,
Grzech sromoci czoło moje,
Panie, uśmierz niepokoje!

Przebaczyłeś Magdalenie,
Łotr pozyskał rozgrzeszenie,
Mnieś ośmielił nieskończenie.

O! nie w lichéj własnéj skrusze,
Lecz w dobroci Twojéj tuszę,
Że nie wydasz na katusze.

Tam kozłowie gżą niekarni:
Panie, włącz mnie do owczarni,
Na prawicę Twą przygarnij!

W groźny głos - "Precz potępieni,
"W otchłań wiecznych tam płomieni!"
Niech ostoję się w ocieni.

Panie, jęczę pełném łonem,
Sercem w żalu spopielonem,
Miéj mnie w łasce Twéj w dniu onym!

Opłakanyż och! dzień kaźni,
Dzień, co z prochu tam w bojaźni
Winowajcę na sąd złowi.

Boże! przepuść grzesznikowi,
Miłosierny Jezu Panie,
Daj im w sobie spoczywanie!
                                    Amen.


Źródło, czyli w/w książeczka dostępna, póki co, na Internecie w formacie PDF.

UZUPEŁNIENIE:
W dwóch innych źródłach zamiast "żarżewnie" jest "zarzewnie" (druga zwrotka), "ogromleje" - "ogromieje" (czwarta), a na końcu "daj mu w Tobie/sobie spoczywanie". Podejrzewam, że pierwsze dwa to błędy drukarskie, bo teraz te zwrotki brzmią bardziej zrozumiale, a ostatnie to kwestia umowy czy okoliczności.

Chyba takich "kantyczek" tu jeszcze nie było.


320 stron, 275 pieśni, bez melodii - w kilku przykładach jedynie podano nuty.
Do zapoznania się na-linii: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=154383&from=FBC
Plik DjVu, 26 MB

430-stronicowa publikacja zawierająca hymny, pieśni, antyfony łacińskie na różne okoliczności, pory roku liturgicznego. Wyłącznie po łacinie.
Podejrzewam, że niewiele wnosi do znanych już śpiewników, bardziej jako ciekawostka przyrodnicza. Z zalet publikacji można wymienić  wiele wariantów melodii przy niektórych znanych hymnach, opracowanie melodyczne litanii i psalmów, wygodny dla muzyków standardowy zapis (pięciolinia, klucz skrzypcowy i basowy) na 4 głosy. Patrząc na datę wydania, melodie gregoriańskie są pewnie w wersjach przedsolezmeńskich.
Ciekawostką jest rozdział Cantica et Preces ad Missa privatam, czyli śpiewy i modlitwy do Mszy Św. prywatnych/czytanych/niskich (Low Mass) - niestety tylko po łacinie, więc jako książeczka do nabożeństwa tylko dla filologów klas. i księży :)

Do pobrania tutaj: http://archive.org/details/cantionessacrae00mohrgoog
Jakby się nie dało wprost, to próbować w katalogu znaleźć pliki z odpowiednim rozszerzeniem: https://ia700300.us.archive.org/25/items/cantionessacrae00mohrgoog/
Pliki DjVu/PDF w rozmiarach 14-16 MB.

Chyba jeszcze nie było to wstawiane, więc:



Obszerny zbiorek (w bibliotece jest 397 dwustronicowych skanów) pieśni, psalmów etc. w dużej mierze z podaną melodią. Po pobieżnym przejrzeniu znalazłem tam m.in. polskie introity (przykładowo "Dziecię się narodziło nam..." na melodię "Puer natus est"), polskie tropy do Kyrie Fons Bonitatis, Magne Deus,  prozy, "Gloria" i "Benedicamus" po polsku - w zestawach na większe święta. Można też znaleźć "Credo" i "Skład Apostolski" do śpiewu po polsku (jedno z niemieckim tytułem), pieśni przed kazaniem, psalmy Kochanowskiego,
Jest parę pieśni o niemieckich tytułach, kilka w układzie łacińsko-polskim (chyba nawet nakazane by tak śpiewać), pieśni w opracowaniu czterogłosowym oraz modlitwy, nawet kolekty. Na końcu rejestr pieśni. W przedmowie zaś widnieje data 15.XI.1601.

Poznaniaki udostępniają tutaj: http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=134312&from=FBC
Plik DjVU 233 MB  ::)

Zbiorek ks. Bernarda Bogedain. Niezbyt obszerny (210 stron), ale ze względu na datę wydania/imprimatur może być ciekawym świadectwem z pierwszej poł. XIX w. W przedmowie autor wspomina o "Śpiewniku Kościelnym" ks. Mioduszewskiego ("aczkolwiek dzieło nader pożyteczne, za nadzwyczaj wysoką przedaje się cenę"), "Kantyczkach" i jakimś "Wyborze Pieśni" oraz że "do tej pracy złączyli się zemną JJPP. Kotzolt i Klonowski".

Tu można sobie przejrzeć "na-linii":
http://www.bsb-muenchen-digital.de/~web/web1059/bsb10593523/images/index.html?digID=bsb10593523&pimage=12&v=100&nav=0&l=de , a po kilku klikach wygenerować odnośnik do pliku.
Plik PDF, 35,4 MB.

Bardzo obszerne i dokładne wydawnictwo. Dwa tomy po ok. 800 stron każdy (przy czym paginacja drugiego tomu jest kontynuacją pierwszego). 613 pieśni (warianty melodii w obrębie pojedynczego numeru). Pieśni w układzie pełnym, tj. melodia (często rozpisana na 4 głosy) i słowa (w wersjach raczej nieokrojonych). Oprócz polskich pieśni jest tam też wiele łacińskich, a także paręnaście bądź parędziesiąt utworów instrumentalnych, nawet po niektórych pieśniach są przypisane preludia. Co jakiś czas pojawiają się, że tak to ujmę, "ciekawostki eklezjalne" - krótsze bądź dłuższe artykuły o świętych, kompozytorach i inne historyczno-teologiczne.

Odnośnik do katalogu z oboma tomami: http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=43934&from=&dirids=1&tab=1&lp=5&QI=
Dwa plik DjVu o rozmiarach 36 i 34 MB

Niewielka 16-stronicowa publikacja. Chociaż podejrzewam, że zbyt wiele nowego nie wprowadzi, jeśli chodzi o zbiór rzadkich pieśni i ich wersji, to jednak  jest ciekawym świadectwem historycznym. A więc podrzucam odnośnik:
http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=33717&from=FBC
Nie mam czasu jej wertować i sprawdzać z innymi śpiewnikami, ale już na pierwszej stronie mamy Pieśń pierwszą z podpisem Ułożył żołnierz-Polak na polu walki w Galicyi. Może nie do świątyni, ale na jakieś marsze czemu nie?  :) Na ostatniej stronie mamy reklamę innych publikacyi religijno-patriotycznych czasu Wielkiej Wojny.
Plik DjVu, zaledwie 332 kB-owy.
Zainteresowani zakupem proszeni są o udanie się do kantoru i zakup parudziesięciu fenygów i halerzy (zapewne złotych, z cesarskiej mennicy) ;)

Publikacja podobna do "Zbioru melodyi" Gillara graficznie oraz częściowo układem treści. Z tą różnicą, że zamiast samych incipitów mamy pod pięciolinią podstawioną całą zwrotkę. 228 melodii na ok. 160 stronach - pieśni mszalne, przygodne, nieszpory, okolicznościowe, na specjalne nabożeństwa. Ciekawa jest przedmowa (dwujęzyczna pol./niem.), w której czytamy, że jest to czwarta i ostatnia część (część D) jakiegoś obszernego zbioru pieśni. Jest wspomniane jakieś "Motu proprio", którego żądaniom odpowiadają melodye wcześniejszych zbiorów wydawcy tego śpiewnika.

Do przejrzenia tu: http://www.sbc.org.pl/dlibra/doccontent?id=27144&from=FBC
Plik DjVu o wadze 7,86 MB.

Jak wiadomo papa Święty Pius Piąty z ogromnego mnóstwa sekwncyj zachował li tylko czwórkę, rozszerzoną potem o "Stabat Mater". Ciekawi mnie zaś, czy nim te reformy do Polski przybyły to istniały jakieś przekłady tychże utworów. I czy ktoś ewentualnie zna i mógłby polecić jakieś łatwe do znalezienia źródło tych popularniejszych sekwencyj z polskim przekładem, innych niż znane mszalne?

Szukałem godzinek z takim tekstem i daną melodią i nie było, więc zakładam kolejny wątek.
Można polecić wprost odnośnik do strony: http://www.bernardyni.ofm.pl/post/godzinki.htm.
Prowizorycznie wklejam z tamtej strony tekst i melodie, wychodząc z założenia, że dobrego nigdy za wiele :)


Na Jutrznię

Zacznijcie wargi nasze chwalić Pańskie rany,
Pomnij duszo, jak Jezus był ukatowany.
    Wspomóż, niewinny Jezu, krwawą Twoją męką,
    I wybaw nas wszechmocną z wiecznej toni ręką.
Chwała bądź Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu
Ojcu, Synowi, wspólnie Duchowi Świętemu.
    Jak była przed wiekami, tak i teraz wszędzie,
    Niech Bóg w Trójcy Jedyny zawsze chwalon będzie.

        HYMN
Witaj Jezu w Ogrojcu w modłach krwią spocony,
W wielkim smutku pociechą Anioła wzmocniony.
    Wydanego przez zdrajcę ucznie odstępują,
    Powrozami żydowie, jak zbójcę krępują.
W dom Annasza zawiedzion - tam w twarz uderzony,
I przed Radą żydowską na sąd postawiony.
    Piotr się trzykroć zapiera, że nie zna takiego,
    Gdy wrogowie skazują na śmierć Mistrza jego.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa.
    O. Teraz i na wieki wieków, Amen.

        W. Panie, wysłuchaj modlitwy nasze,
        O. A wołanie nasze niech do Ciebie przyjdzie.

Módlmy się:
Jezu najdobrotliwszy! Któryś dla odkupienia świata i zbawienia grzeszników podjął mękę i śmierć haniebną, + nie dopuść, błagamy, * aby Krew i rany Twoje miały być na potępienie nędznym duszom naszym, dla wielkości grzechów naszych, + ale z nieskończonych zasług Twoich, najmiłosierniejszy Panie i Boże, racz nam darować choć jedną kropelkę Najdroższej Krwi Twojej, by dusze nasze zbawione były. Który żyjesz i królujesz z Bogiem Ojcem i Duchem Świętym na wieki wieków. Amen.

    W. Panie, wysłuchaj modlitwy nasze,
    O. A wołanie nasze niech do Ciebie przyjdzie.

    W. Błogosławmy Panu,
    O. Bogu chwała.

    W. A dusze wiernych zmarłych przez miłosierdzie Boże niech odpoczywają w pokoju wiecznym,
    O. Amen.


Na Prymę

Wspomóż niewinny Jezu, krwawą Twoją męką... (itd.)

              HYMN
Witaj Jezu cierpliwy, rano prowadzony,
Przed starostą Piłatem, jak zbrodniarz stawiony.
   Piłat winy w Jezusie żadnej nie znajduje,
   I do króla Heroda wieść Go rozkazuje.
Herod cudów ciekawy pyta Pana hardo,
Rozgniewany milczeniem odrzuca z pogardą.
   W białą szatę na pośmiech przyobleczonego,
   Piłatowi odsyła Baranka cichego.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)


Na Tercję

Wspomóż niewinny Jezu... (itd.)

        HYMN
Witaj Jezu niewinny, w ręce katom dany,
Przywiązany do słupa i tam biczowany.
   Krwawe strugi pływają, gdy grzbiet sieką kaci,
   Tak za ludzką rozwiązłość Bóg Syn Ojcu płaci.
W płaszcz Go stroją szkarłatny, cierniem wieńczą głowę,
Berłem - trzcina, pień - tronem, już wszystko gotowe.
   Teraz biją pokłony, w twarz najświętszą plwają,
   "Witaj Królu żydowski" - tak drwiąc, pozdrawiają.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)

Na Sekstę

Wspomóż niewinny Jezu... (itd.)

        HYMN
Witaj Jezu przed sądem znowu postawiony,
Z Barabaszem zrównany, jak zbójca sądzony.
   Słyszy Piłat wrzask tłuszczy: "strać, ukrzyżuj Tego",
   Ręce myjąc skazuje na śmierć Niewinnego.
Dźwiga Jezus z wysiłkiem ciężar krzyża srogi
Choć Mu Szymon pomaga, upada wśród drogi.
   Od żołdaków i tłumu lżony, katowany,
   Na Golgotę wleczony, tam z szat obdzierany.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)

Na Nonę

Wspomóż niewinny Jezu... (itd.)

        HYMN
Witaj Jezu posłuszny, żółcią napawany,
Na krzyż gwoźdźmi przykuty, wśród łotrów wieszany.
   Święte ręce i nogi srogie ostrza bodły,
   Pan do Ojca za katy zanosi swe modły.
Raj łotrowi przyrzeka - taka w nim poprawa.
W Janie całej ludzkości Swą Matkę oddawa.
   Woła: "Boże" i "pragnę", w końcu "wypełnione",
   Ducha Ojcu oddaje - męczarnie skończone.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)



Na Nieszpory

Wspomóż niewinny Jezu... (itd.)

        HYMN
Witaj Jezu wiszący po swym świętym skonie,
Jeszcze Serce nam dajesz na swym krzyża tronie.
   Do ostatniej kropelki krew Zbawcy wylana,
   Całopalna ofiara za świat dokonana.
Józef wraz z Nikodemem Ciało z czcią spuszczają,
Matce Najboleśniejszej wśród łez oddawają.
   Jej zaś Serce przenika bólu miecz na nowo,
   Męczenników pod krzyżem zostaje Królową.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)



Na Kompletę

Wspomóż niewinny Jezu... (itd.)

        HYMN
Witaj Jezu w pogrzebie rzewnie opłakany,
W nowym grobie od wiernych Swych sług pochowany.
    Złość żydowska, rzecz dziwna, teraz trwogę czuje,
    By Zbawiciel nie powstał, grób Mu pieczętuje.
Lecz i tu się spełniają Boskie tajemnice,
Wstaje z grobu Bóg-człowiek, wszak dał obietnicę.
    Niech twe Jezu chwalebne z grobu zmartwychwstanie,
    Naszej chwały po śmierci zadatkiem się stanie.

    W. Niech będzie pochwalona Najświętsza Krew i rany Pana Jezusa,
    O. Teraz i na wieki wieków. Amen.

(Wezwania jak na Jutrznię)

Ofiarowanie Godzinek

Przyjm o Jezu z pokłonem tych godzinek pienia,
Na cześć męki okrutnej dla świata zbawienia.
    Przez Twe srogie katusze i przez ciężkie rany,
    Racz nam winy odpuścić, nasz Zbawco kochany.
Daj abyśmy Cię całym sercem miłowali,
I w tym życiu zasłużyć na Niebo zdołali.

    W. Zbawicielu Najdroższy, za nas umęczony,
    O. Bądź teraz i zawsze od nas pochwalony.

Módlmy się:

Jezu Chryste, Panie nasz, Baranku Boży, niewinna za grzech nasze ofiaro, który przez nieograniczoną ku ludziom miłość, poniosłeś mękę okrutną i haniebną śmierć na krzyżu; + Jezu Najsłodszy, którego Ciało święte ze czcią pogrzebane, do trzeciego dnia w grobie spoczywało, * racz sprawić łaską Twoją, abyśmy dla świata obumarłszy, Tobie jednemu zawsze się poświęcili i Twego przykazania z gorliwością strzegli. + Który żyjesz i królujesz w Trójcy Przenajświętszej Bóg po wszystkie wieki wieków. Amen.


Melodie załączone na wzmiankowanej stronie:
1. Wezwanie
2. Hymn

Strona tytułowa jest dwujęzyczna, więc podaję także główne fragmenta niemieckiej części karty:


Imprimatur niemieckie z 1902 roku, dwujęzyczna przedmowa, a dalej już tylko nasza piękna słowiańska mowa w łacińskim kroju. Dwa spisy melodii: tematyczny i alfabetyczny - niestety, nie obejmujące dodatków.

Zawartość, wraz z dwoma dodatkami (założywszy komplet kartek w skanie):
883 melodie w opracowaniu 4-głosowym, w większości opatrzone jedynie incipitem, bez przyporządkowania nut do sylab.

Do przejrzenia/zapamiętania w sieci:
http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=12432&from;=pubindex&dirids;=26&lp;=34
Plik DjVu 11,4 MB.

Ogień Miłości Bożej [gdzie indziej: Boskiej] czyli Modlitwy ś.ś. Gertrudy i Mechtyldy, seraficznych Córek św. Bernarda, wyjęte z ich Pism podług objawień Pańskich (...).
Ułożył Eleuteryusz Siedziński, przejrzał i pomnożył ks. Jan Chrząszcz Doktor świętej Teologii i Proboszcz.
Wydawnictwo dzieł katolickich Michała Rogiera (dawniej Karola Boehma), Góra Świętej Anny, 1915. Format 14 cm.

Książeczka jest podzielona na dwie części z oddzielnymi paginacjami i odpowiadającymi im spisami treści. Najpierw mamy 672 strony modlitw, rozmyślań i nabożeństw, a następnie 608 stron pieśni nabożnych (łącznie 882 pieśni). Oczywiście bez melodii :(
Ogólnie bardzo bogaty zbiór tekstów (choć pieśni mszalne, mimo iż liczne, okrojone w stosunku do tych z Kellera). Nawet jest "Cicha Noc" w 3-ech wersjach. Część modlitewna też bardzo bogata.
Do przejrzenia tu: http://obc.opole.pl/dlibra/docmetadata?id=1351&from=publication&
Plik DJVU o wadze 31,7 MB.

Przeglądając sobie treści tych pieśni (chodzi o te ze zwrotkami "na Credo", "po Podniesieniu" etc.) zauważyć nietrudno, że tam treść jest bardzo zmienna w obrębie części stałych. Jest kilka, przy których jest napisane, że treść się pożycza z "Kyrie Ojcze", ale większość ma swoje, nieraz mocno rozbudowane, unikalne słowa, nierzadko bardzo ładne, obrazowe. Nigdzie jednak (może poza mszami żałobnymi i którąś wersją "na Sanctus") treści te nie są dosłownym tłumaczeniem Ordinarium Missae. A  znowu wiele innych pieśni jest bliższym lub dalszym tłumaczeniem hymnów, sekwencji czy propriów. Przecież te pieśni towarzyszyły czytanym Mszom Świętym jako pewna oprawa muzyczna, ale nie zawarta w rubrykach, więc ich treść była w dużym zakresie dowolna, no choćby przykładowo jest na tym portalu tekst (niestety bez melodii :-() mszy z rozmyślaniem o Męce Pańskiej. Zatem dziwi mnie, dlaczego nie ułożono takiej, w której treść Ordinarium byłaby wprost wyrażona?
Czy chodziło o to by ten szacowny tekst był jednak zachowany tylko w języku liturgicznym (choć hymny tłumaczono), czy może chodziło o jakieś trudności teologiczne (np. w Credo), a może ma to związek z reformacją, Soborem Trydenckim i unikaniem możliwości spolszczenia Mszy Świętej na modłę protestancką? Wie ktoś?

To mój pierwszy wątek zakładany na tym zacnym portalu, więc na wstępie SZCZĘŚĆ BOŻE pomysłodawcom i współtworzącym!
Do rzeczy: Dosłownie przed paroma chwilami nucąc sobie "Mizerna cicha" przypomniał mi się ten portal i zerknąłem, czy oprócz znanych mi z książeczki mojej Mamy (malutka, ładne tradycyjne ilustracje, z pewnością ma już ze 30-40 lat) czterech zwrotek tej pięknej kolędy/pieśni bożonarodzeniowej są inne i nawet się nie zdziwiłem, że znalazłem 11 strof. Pięknie! Tylko kolejny raz mnie jedna rzecz zdziwiła, aż w końcu tutaj podzieliłem się tym zdziwieniem: kiedy to śpiewano? Podczas Mszy Świętej 11-zwrotkowa pieśń to jest dobra jako pieśń mszalna ("Na Gloria", "Na Sanctus" etc.), ale żeby tak w ciągu liturgii zaśpiewać całą kolędę, jako jedną z wielu, to dawałoby nabożeństwa minimum dwugodzinne. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że nie było wtedy telewizorów, internetów, promocji w cośtam-markietach więc nikt tak czasu nie "szanował" jak dziś, ale jednak ciekawi mnie, jak to było naprawdę, czy ktoś z forumowiczów gdzieś zapoznał się, wyczytał, usłyszał o zwyczajach panujących za czasów gdy cały kościół śpiewał aż mury się trzęsły? Domyślam się, że wiele tych pieśni jest tak długich by sobie ludzie po domach nucili, a nawet gdzieś widziałem w skanowanym starym śpiewniku podział na pieśni do kościoła i kolędy, których tam nie wolno śpiewać. Ale te pieśni do kościoła też krótkie nie były. Wie ktoś jak to wyglądało? Mi się jakoś tak jawi, że gdy księża odprawiali przy bocznych ołtarzach prywatne Msze Święte, to mogli wtedy ludzie przychodzić i z organistą ciągnąć kwadransami różne pieśni, ale to tylko przypuszczenie. Czy może po prostu układano tyle zwrotek, by było co śpiewać, a i tak w praktyce mało kiedy dośpiewywano połowę?