Śpiew Kościelny - forum o tradycyjnych pieśniach kościelnych i chorale gregoriańskim

Autorem tekstu jest Franciszek Karpiński.

Melodia: Siedlecki 1928r.

Melodia 2

Melodia "Droga do Nieba".

x. T. Karyłowski SI

Dzień święty zorzą rozbłysnał rumianą,
Płyń, szczęsna pieśni, w niebiosów wyżyny!
Niech pierzcha przeszłość, nowymi się staną
Serc wnętrza, słowa i czyny!

Ostatniej nocy pamięć święcim społem,
Wśród której Chrystus z przaśniki podaje
Baranka uczniom za wieczerzy stołem,
Jak ojców każą zwyczaje.

Spożywszy Paschę, symbol dany wierze,
Pan uczniom Cioło swe, źródło wesela,
Tak całe wszystkim, że każdy je bierze,
Własnymi dłońmi rozdziela.

Ułomnym – Ciało, uczt pokarm anielskich,
Krew daje smutnym za zbawcze napoje:
,,Weźmijcie – mówi – podany wam kielich,
Zeń wszyscy pijscie łask zdroje!"

Ofiarę żywą w twn sposób stanowi,
Jej obrzęd zleca kapłanom jedynie,
By sami brali i nieśli ludowi,
Co w Pańskie bieży świątynie.

Anielską strawę śle ludziom dłoń Boga,
Chleb z nieba – figur uwieńcza rząd długi,
Wszechświata Władca, o dziwnie wieść błoga,
Pokarmem staje się sługi!

Do ciebie, w Trójcy Jedyny, wołamy:
Znijdź w serca, które swą łaską bogacisz,
Swoimi ścieżki w świetlane nas bramy
Niebiańskich swoich wiedź zacisz.

SACRIS SOLEMNIIS iuncta sint gaudia,
et ex praecordiis sonent praeconia;
recedant vetera, nova sint omnia,
corda, voces, et opera.   

Noctis recolitur cena novissima,
qua Christus creditur agnum et azyma
dedisse fratribus, iuxta legitima
priscis indulta patribus.   

Post agnum typicum, expletis epulis,
Corpus Dominicum datum discipulis,
sic totum omnibus, quod totum singulis,
eius fatemur manibus.   

Dedit fragilibus corporis ferculum,
dedit et tristibus sanguinis poculum,
dicens: Accipite quod trado vasculum;
omnes ex eo bibite.   

Sic sacrificium istud instituit,
cuius officium committi voluit
solis presbyteris, quibus sic congruit,
ut sumant, et dent ceteris.   

Panis angelicus fit panis hominum;
dat panis caelicus figuris terminum;
O res mirabilis: manducat Dominum
pauper, servus et humilis.   

Te, trina Deitas unaque, poscimus:
sic nos tu visita, sicut te colimus;
per tuas semitas duc nos quo tendimus,
ad lucem quam inhabitas.

Kaplica FSSPX w Tuchowie. 05.05 II Niedziela po Wielkanocy:

Nabożeństwo majowe:
Litania Loretańska
Chwalcie łąki (4 zwr.)
Po górach dolinach (13 zwr.)

Aspersja: Vidi aquam
Przebieranie celebransa: Nie zna śmierci (2 zwr.)

Na Mszy śpiewy gregoriańskie wg. neum
Msza I, Credo III
Ofiarowanie: Otrzyjcie już (3 zwr.)
Komunia: Zwycięzca śmierci (5 zwr.)
Ostatnia Ewengelia: Regina Coeli (prosty ton)
Wyjście: Zdrowaś Maryja (4 zwr.)

+ Bonus: na ogłoszeniach x. Anzelm uczył lud egzekwować kwilismy i episemy w Gloria.  :D

Zestawienie wszystkich melodii jakie udało mi się znaleźć w śpiewnikach.

Bazylika kolegiacka św. Małgorzaty w Nowym Sączu 24 marca 20:15 - III Niedziela Wielkiego Postu.

Śpiewy gregoriańskie wg. neum, prócz Graduału. Ponad to:
Po aspersji: Z Tej Biednej ziemi (3 zwr.)
Ofiarowanie: Krzyżu Chrystusów (12 zwr.)
Komunia: Zbliżam się w pokorze (7 zwr.)
O Krwi Najdroższa (3 zwr.)
Po Ostatniej Ewangelii: Pieśń na zasłonięcie obrazu Przemienienia Pańskiego (Obraz Twój Panie)
Ogrodzie Oliwny (2 zwr.)

Melodia z Parafii Narodzenia NMP w Jazowsku.

Oryginał łaciński.

Melodia.

Tłumaczenie hymnu nieszpornego ,,Iam toto subitus" uczynione przez T. Karyłowskiego SI. Melodia gregoriańska niżej.

1. Już całun mroków na niebie zwisł całem
I trwożne słońce zagasło w błękicie,
Gdy wśród urągań mąk znękan nawałem
Oddawał świata Król życie.
2. Patrzałaś, Matko, stojąca w pobliżu,
Łzy lejąc, z sercem zmartwiałym od męki,
Jak Syn twój, wisząc w konaniu na krzyżu,
Rozgłośne z piersi słał jęki.
3. Ach, jakże serce twe rani dziewicze
Żałosny widok najświętszego ciała,
Gdy zawisało zsieczone przez bicze
I strugą krew się z ran lała...
4. Policzki, ślina, rzemienie i ciernie,
Żółć, gwoździe, piołun, gąbka, biczów razy,
Krew i pragnienie — wszystko to niezmiernie
Twe serce dręczy bez skazy!
5. Nad męczenniki, trwając do ostatka,
Dziewica większy tryumf światu wieści,
Konając, cudem nie umiera
Matka, Brzemieniem starta boleści!
6. Niech Trójcę wszechświat wielbi nieustannie,
My nieśmy modły, by nieba nam dały
Z podobną mocą przy niezłomnej Pannie
Trwać wśród przeciwieństw nawały. Amen.

https://allegro.pl/oferta/melodje-do-zbioru-piesni-naboznych-katolickich-7813631844

Na Allegro pojawiło się kolejne faksymile: ,,Melodje do zbioru pieśni nabożnych katolickich". Jak ktoś woli papierowe wersje to na pewno warto (80 zł).

I melodia z tegoż samego regionu.

Wersja tej pastorałki z Łącka (górale biali), dlatego też spisana gwarą. Tekst niestety niekompletny:

1. Pódomy dzisiej z wiecora
i wstompiomy do tego dwora
i bedomy śpiywać wszondzie
ło tak wesoły kolondzie.
Hej, nom kolonda!

2. Jak nom co dadzom, to podzionkujomy.
A jak nom nie dadzom, to łodyjdomy
i bedomy rozgłosali,
ze nom skompce nic nie dali.
Hej, nom kolonda!

3. Zebralimy się w jednym szczomioniu,
ale nie kazdy w dobrym łodzioniu.
Bo kto w jaki worowinie,
ledwo jako kark łowinie.
Hej, nom kolonda!

4. A jedon sie wybroł za nomi.
Łobacoł se butów ze spodniomi.
Nie wytrzymos, miły bracie,
idź posukej butów w chacie.
Hej, nom kolonda!

5. Jak bierzoł do domu co skoku,
tak wlecioł w zarywo głombokom.
Ni mioł go kto wyratówać,
musiol do rona nocówać.
Hej, nom kolonda!

6. A jednego nom w karcmie zabili,
bo wszondy rad boł gdzie goście byli.
Ale nom ta nie zol tego,
wielki boł desperok z niego.
Hej, nom kolonda!

7. A jedon boł bardzo jysny.
Ale w tym biyda, ze niepośpiysny.
Bo gdzie se ino przysiondzie
kawoł kiełbasy zdobondzie.
Hej, nom kolonda!

8. A jedon sie łopiuł w karcmie na winie
i siad se przy kuminie.
Spaluł sobie ronkowice
i ronkowy łod górnice.
Hej, nom kolonda!

x. Tadeusz Karyłowski SI (,,Hymny Kościelne")

1. Witaj, gwiazdo morza,
Dziewic słońce samo,
Rodzicielko Boża,
Szczęsna niebios bramo!

2. Gdyć w znak przyszłej chwały
,,Ave" z niebios słano,
Ziść nam pokój trwały
Mieniąc Ewy miano.

3. Więźniom zdejm okowy,
Światło nieć dla ślepych,
Oddal ból życiowy,
Zlej dóbr wszelkich przepych!

4. Matki okaż lico,
Zjednaj Boga w niebie,
Który nam, Dziewico,
Chciał się zrodzić z Ciebie!

5. Panno dziwnie święta,
Kwiecie cnót dziewiczy,
Win nam zerwij pęta,
Daj wdzięk swej słodyczy!

6. Wiedź nas, nieskalana,
Drogą co nie myli,
Byśmy, widząc Pana,
Zawsze się cieszyli!

7. Bogu Ojcu chwała,
Hołd niech Chrystus bierze,
Cześć Duchowi trwała:
Trzem — w jednakiej mierze! Amen.

Racja.  :)

27 maja AD 2018 w Bazylice św. Małgorzaty w Nowym Sączu (fara) miała miejsce pierwsza Msza Trydencka rozpoczynająca regularne celebracje w Mieście. Trzeba tu podziękować ks. dr Jerzemu Jurkiewiczowi, Prepozytowi Kapituły Kolegiackiej w Nowym Sączu i Proboszczowi Parafii św. Małgorzaty, za przychylność oraz celebrację Mszy.

Co do śpiewów, wykonano:
Kyrie z XVI, Gloria z VIII, Sanctus i Agnus z XVIII
i pieśni (w całości):
Przez Chrztu Świętego,
Jeden w naturze,
Zbliżam się w pokorze,
Duszo Chrystusowa (chór 4 gł.)
Salve Regina
Gloria Patri (chór, niestety nie znam kompozytora)

Trzeba zauważyć, że zabrakło śpiewu części zmiennych, lekcji i Ewangelii, mamy jednak nadzieję, iż z racji regularności celebracji zostaną te braki uzupełnione.

Jeszcze raz za ten wielki dar,
DEO GRATIAS!!!

Harmonizacje tej pieśni znajduje się w tym wątku:

http://spiewnik.katolicy.net/index.php/topic,1208.0.html

Harmonizacja wyżej podanej melodii z Siedleckiego.

Melodia współcześnie używana (w porównaniu z Siedleckim z 1908 różni się trochę rytmem i paroma melizmatami). Dopisałem także moje propozycję jak użyć nieużywane części pieśni w Novus Ordo Missae.

Pozwolę sobie zacytować fragment artykułu "Poetyckie wotum za uchwalenie Konstytucji 3 maja" autorstwa Waldemara Smaszcza.

»Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na pewną na pozór drobną, ale w istocie, bardzo poważną zmianę, jaka wkradła się do najpotężniejszej pieśni, Bóg się rodzi. . W ostatniej, tak znaczącej strofie, śpiewamy: ,,Podnieś rękę Boże Dziecię, / Błogosław Ojczyznę miłą.. ", a w ostatnim wersie: ,,I wszystkie wioski z miastami" (podkreśl. – W.S.). Franciszek Karpiński nie mógł tak napisać. Był głębokim chrześcijaninem i znakomitym poetą, więc napisał: ,,I Twoje wioski z miastami." ,,Twoje", czyli Boże, bo w jego myśleniu, tak jak w przypadku Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, ks. Jana Twardowskiego, i wielu innych naszych twórców słowa, wszystko, co było na świecie, było Boże.«

Autorzy śpiewników w niesamowitym stopniu niszczą dzieła Karpińskiego wprowadzając swoje zwroty, np. w ps. 112 Karpiński napisał: ,,On ubogiego z gnoju wyprowadzi ...", a Śpiewnik Siedleckiego podaje: ,,On ubogiego z nędzy wyprowadził ..."; czy też pominięcie zwrotki o bezbożnych w pieśni ,,Zróbcie mu miejsce" — widać tu tendencję do usuwania mocnych wyrażeń z treści, które też są przecież potrzebne. Zachęcam do zastanowienia się nad tym i do zakupu ,,Pieśni nabożnych" i ,,Psałterza" oraz powrotu do śpiewania oryginałów Mistrza Karpińskiego.

Powszechnie dostępne stało się faksymile Śpiewnika wyd. z 1886r. Można nabyć na Allegro za ok. 50 zł. Moja wersja posiada historyczną wkładkę autorstwa Józefa Borzyszkowskiego, pt. "Pelplińskie Śpiewniki - wielkie dzieła ks. Szczepana Kellera i Józefa Mazurowskiego". Myślę, że warto mieć w domu choć taką namiastkę tego wielkiego dzieła.