Śpiew Kościelny - forum o tradycyjnych pieśniach kościelnych i chorale gregoriańskim

Odkopię nieco temat. Wczorajszego wieczora przeglądałem archive.org i natrafiłem na Les mélodies grégoriennes, d'après la tradition, którego autorem jest Joseph Pothier OSB. Na stronie 252 czytamy (tłumaczenie GPT):

CytatWidzieliśmy, że głos, wznosząc się, przyjmuje inną dominantę, podobnie jak w śpiewie prefacji. To samo zjawisko obserwujemy w śpiewie epistoły, takim, jakim znajdujemy go w Cantorinus, pod tytułem: Tonus antiquus Epistolarum.

Źródło: https://archive.org/details/lesmlodiesgr00poth/page/n245/mode/1up

Zaciekawił mnie ten Tonus antiquus Epistolarum, który — dla mnie, człowieka niewykształconego muzycznie — wygląda bardzo podobnie do piotrkowskiego tonu lekcji. Zacząłem szukać źródła. Google podpowiedziało mi, żeby poszukać tego tonu we wspomnianym Cantorinusie (Compendium musices) z 1512 roku na str. 32 recto i verso.
https://archive.org/details/compendiumusices00vene/page/n69/mode/2up
Po szybkim przepisaniu na współczesną notację otrzymalibyśmy coś takiego.


I teraz zasadnicze pytanie: czy błędnie przyjmuję, że ton piotrkowski i tonus antiquus Epistolarum są ze sobą mocno spokrewnione?
U Josepha Pothiera tuż za nutkami tego antycznego tonu znajdujemy dopisek:

CytatUpraszczając poprzednią modulację, otrzymano tę, która jest najbardziej powszechna i znajduje się również w Cantorinus.

I tu następuje zapis znanego wszystkim tonu epistoły. Przyznam szczerze, że podobieństw Tonu Epistoły do Tonu Antycznego czy Tonu Piotrkowskiego widzę nadzwyczaj mało.

Wrocław, kolegiata p.w. Św. Krzyża, II Niedz. Wielkiego Postu, 16 marca 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim, godz. 9:00; C: XIB, m:6; o: AS, s: KZ, LT, MSzar, RafKacz.

Przed Mszą (8:30) Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP (KZ);

Procesja wejścia: Ogrodzie Oliwny (2 zwr.)
In: Reminiscere;

Missa XVII, Credo I;

Czyt: KZ
Grad: Tribulationes [psalmodia, poza częściową intonacją i szczątkowym zakończeniem],
Tr: Confitemini Domino (wg nut jedynie część intonacji i ostatni wers, reszta prostą psalmodią II tonu - jak zwykle nakazana przez Duszpasterza potrzeba skrótów);
Of: Meditabor / Krzyżu Chrystusa [3 zwr. nowoczesne (z tym samym początkiem), z powt.];
Co: Intellige / Krzyżu Święty nade wszystko (6 zwr.) Witam Cię witam (całość).

Zakończenie: Ave Regina coelorum;
Wyjście asysty: Jezu Chryste Panie miły (4 zwr.).

Wałbrzych, Kościół p.w. Matki Boskiej Bolesnej II Niedz. Wielkiego Postu, 16 marca 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim, godz. 15:00; C: X WojcPawl, m:1; o: brak, s: KZ, MichŻak.

In: Reminiscere;

Missa XVII, Credo III;

Grad: Tribulationes (wers KZ),
Tr: Confitemini Domino (Ant i 2 wers razem, 1 i 3 wers KZ));
Of: Meditabor / Jezu Chryste Panie miły (3 zwr.)
Co: Intellige / Krzyżu Święty nade wszystko (4 zwr.);

Zakończenie: Ave Regina coelorum;
Wyjście asysty: Któryś za nas (x3).

Poprawione, dziękuję za czujność!

Szczęść Boże! Według śpiewnika pelplińskiego ma być "Bo kiedy KTO z pobożnéj...." a nie "Bo kiedy to z pobożnéj..." Z Bogiem!

Kościół p.w. Św. Krzyża, Świdnica, I Niedz. Wielkiego Postu, 09 marca 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim, godz. 18:00; C: X DomOstr, m: 5; org. brak; Kantor: KZ.

In: Invocabit me,

Missa XVII, Credo III;

Grad: Angelis suis,
Tr: Qui habitat (wg nut Antyfona oraz pierwszy i  ostatni wers, wersy 2-11 prostą psalmodią II tonu;

Of: Scapulis suis / Krzyżu Chrystusa [3 zwr. nowoczesne (z tym samym początkiem), z powt.];
Co: Scapulis suis / Kto się w opiekę (4 zwr.);

Po ost. Ewang.: Ave Regina coelorum;
Wyjście Asysty: Któryś za nas (x3).

Wrocław, kolegiata p.w. Św. Krzyża, Feria Quarta Cinerum (Popielec), 05 marca 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim, godz. 19:00; C: X Ir, m: 14; o: TomNie., s: KZ, TD, MSzar, RafKacz;

Wejście asysty - Bądź mi litościw (5 zwr. wg starego układu),
Antyf. do pośw. popiołu: Exaudi nos (Antyf - Vers - Gloria Patri - Antyf),
Posypanie popiołem: Immutemur / Juxta vestibulum / Emendemus (Antyfona - wers (KZ, TD) - Attende - Gloria (KZ, TD) - Attende) / Posypmy głowy popiołem (4 lub 5 zwr.);

In: Misereris omnium;

Missa XVIII [sine Credo]; dialog przed prefacją, prefacja i Pater noster w tonie ferialnym;

Lekcja (MaćRum)
Gr: Miserere mei Deus (Intonacja i szczątkowe zakończenie wg nut, reszta psalmodią);
Tr: Domine, non secundum (psalmodią poza int i 2 wersem; wers 2gi "Adjuva nos Deus" - KZ);
Of: Exaltabo te / Z głębi mojego serca (3 zwrotki),
Co: Qui meditabur / Witam Cię witam (całość, 4 zwr.)/ Duszo Chrystusowa (nowsza wersja) / W krzyżu cierpienie (3 zwr. wg Siedl '28).

Zakończenie: Ave Regina coelorum.

Wrocław, Kolegiata p.w. Św. Krzyża, niedziela Pięćdziesiątnicy (Zapustna), 02 marca 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim , godz. 9:00; C: XIB, m: 7; o:AS, s: KZ, MSzar, RafKacz.

Przed Mszą: Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP (KZ)

In:  Esto mihi;

Missa: XI (sine Gloria), Credo I;
Czyt: Piotr M.

Gr: Tu es Deus (psalmodią - zgodnie z nakazem Duszpasterza - poza intonacją i zakończeniem, śpiewanymi wg neum)
Tr: Jubilate Domino (psalmodią - zgodnie z nakazem Duszpasterza - poza intonacją i ostatnim wersem)
Of: Offertorium: Benedictus es Domine / impr. org..
Co: Manducaverunt / Bądźże pozdrowiona Hostyo żywa (6 lub 7 zwr z powt.)


Zakończenie: Ave Regina coelorum;

Wygląda na to, że 3. zwrotka zniknęła przez niedopatrzenie Skryby przepisującego na komputer, bo w starokserze też jest oczywiście. Dopisałem zatem, nadając kolor niebieski jako tymczasowy wyróżnik.
Co do "miasto" to staropolskie "zamiast", ale wyłożyć sensu całej myśli, związanej zapewne także z poprzednimi zwrotkami / poprzednią zwrotką - nie podejmuję się... Temat w każdym razie wart przemyślenia :)

We współczesnym reprincie jest jeszcze brakująca tu, a podana jako trzecia strofa:
3. Bo kiedy KTO z pobożnéj na ciebie pamięci * Wspomniał cię tu na ziemi, w niebie wszyscy Święci * Dziwnie się cieszyli, * Ciebie nisko czcili, * Józefie święty!

Przy okazji zapytam o zwrotkę: "Tam zasłużoną niegdyś oddawszy koronę * Nas miasto siebie, ludzi polecaj w obronę, * O mocny Patronie! * Miejże nas w obronie * Zleconych sobie." Nas miasto siebie? Jak to rozumieć lub jaka tu literówka mogła wystąpić?

Edit.: Dzięki @PK 1991!

Wrocław, kolegiata p.w. Św. Krzyża, niedziela Sześćdziesiątnicy (Mięsopustna), 23 lutego 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim , godz. 9:00; C: X IB, m: 8; o: AS, s: KZ, RafKacz; Schola polifoniczna: Lumen de Lumine, dyr. ŁukCza.

Przed Mszą: Godzinki o Niepokalanym Poczęciu NMP (KZ)

In: Exsurge quare obdormis Domine;
Missa: William Byrd – Mass for 3 voices (sine Gloria), Credo I;

Gr: Sciant gentes (psalmodią - zgodnie z nakazem Duszpasterza - poza intonacją i zakończeniem, śpiewanymi wg neum),
Tr: Commovisti Domine (psalmodią - zgodnie z nakazem Duszpasterza - poza intonacją i ostatnim wersem);
Of: Perfice gressus meos / Mikołaj Gomółka - Płacz sprawiedliwy y skargę moię (Ps. 17)
Co: Introibo ad altare Dei / Sławcie usta Ciało Pana: polif / organy; Duszo Chrystusowa (polif)

Adoracja Najśw. Sakramentu:
O zbawcza Hostyo;
Litania do Najśw. Sakramentu;
Przed tak wielkim Sakramentem,
Błogosławieństwo Najśw. Sakramentem
Akty uwielbienia

Zakończenie: Ave Regina Coelorum.

Kościół p.w. Św. Krzyża, Świdnica, niedziela Sześćdziesiątnicy (Mięsopustna), 23 lutego 2025, Msza Święta w Klasycznym Rycie Rzymskim, godz. 18:00; c: X. Julian N., m: 2; o: brak, Kantor: KZ;

In: Exsurge quare obdormis Domine;
Missa: VIII (De Angelis - sine Gloria), Credo III;

Gr: Sciant gentes,
Tr: Commovisti Domine;
Of: Perfice gressus meos / Kto się w opiekę (1 zwr.)
Co: Introibo ad altare Dei / U drzwi Twoich (7 zwr.)

Zakończenie: Ave Regina Coelorum.